Eşin maddi desteğini yitirmek maddi tazminat gerektirir. “… eş, en azından diğerinin maddi desteğini yitirmiştir”
Yargıtay
2.Hukuk Dairesi
Esas : 2019/15
Karar : 2019/8487
Karar Tarihi : 10.09.2019
Tazminat belirlenirken MK 4 (hakkaniyet ilkesi) ve BK 50-51 uygulanır. “Türk Medeni Kanunu’nun 4. maddesindeki hakkaniyet ilkesi ile Türk Borçlar Kanunu’nun 50. ve 51. maddeleri nazara alınarak daha uygun miktarda maddi tazminata (TMK M.174/1) hükmedilmesi gerekirken”
Yargıtay
2.Hukuk Dairesi
Esas : 2019/1501
Karar : 2019/8401
Karar Tarihi : 09.09.2019
Manevi Tazminatın Belirlenmesinde ilkeler
“Tarafların tespit edilen ekonomik ve sosyal durumlarına, paranın alım gücüne, kişilik haklarına, özellikle aile bütünlüğüne yapılan saldırının ağırlığına, manevi tazminat isteyenin boşanmaya yol açan olaylarda ağır ya da eşit kusurlu olmadığı anlaşılmasına nazaran davacı kadın yararına hükmolunan manevi tazminat azdır. Türk Medeni Kanunu’nun 4. maddun 50. ve 51. maddeleri nazara alınarak daha uygun miktarda manevi tazminat (TMK m. 174/2) takdiri gerekirken”
Tarafların tespit edilen ekonomik ve sosyal durumlarına, boşanmaya yol açan olaylardaki kusur derecelerine, paranın alım gücüne, ihlal edilen mevcut ve beklenen menfaatlerin kapsamına nazaran … manevi tazminat azdır.
Yargıtay
2.Hukuk Dairesi
Esas : 2018/2812
Karar : 2019/5551
Karar Tarihi : 07.05.2019
“Tarafların tespit edilen ekonomik ve sosyal durumlarına, boşanmaya yol açan olaylardaki kusur derecelerine, paranın alım gücüne, ihlal edilen mevcut ve beklenen menfaatlerin kapsamına nazaran …maddi tazminat azdır”
Yargıtay
2.Hukuk Dairesi
Esas : 2019/5866
Karar : 2019/5139
Karar Tarihi : 30.04.2019
Eşit kusurlu eş yararına maddi ve manevi tazminata (TMK m. 174/1-2) hükmedilemez.
Yargıtay
2.Hukuk Dairesi
Esas : 2019/1040
Karar : 2019/7984
Karar Tarihi : 02.07.2019
Manevi Tazminat Verilmesinin Amacı
Boşanmada manevi tazminatın amacı, boşanmaya sebep olan olaylar yüzünden kişilik hakkı saldırıya uğrayan tarafın, bozulan ruhsal dengesini telafi etmek, manevi değerlerindeki eksilmeyi karşılamaktır. Onun için, kişilik haklarını ihlal eden fiille, tazminat miktarı arasında makul bir oranın bulunması gerekir. Bir tarafın zenginleşmesine yol açacak sonuçlar doğurur miktarda manevi tazminat takdiri, müesseseyi amacından saptırır. Hakim, tazminat miktarını saptarken, bir yandan kişilik hakları zedelenen tarafın, ekonomik ve sosyal durumunu ve boşanmada kusuru bulunup bulunmadığını ve varsa kusur derecesini, fiilin ağırlığını; öbür yandan da, kişilik haklarına saldırıda bulunanın kusur derecesini, ekonomik ve sosyal durumunu göz önünde bulundurmak zorundadır.
Boşanmada Manevi Tazminatın Amacı
Boşanmada Manevi Tazminatın Kanuni Dayanağı Nedir?
Boşanmada manevi tazminat Türk Medeni Kanunu’nun 174. maddesinin 2. fıkrasında şu şekilde düzenlenmiştir:
“Boşanmaya sebep olan olaylar yüzünden kişilik hakkı saldırıya uğrayan taraf, kusurlu olan diğer taraftan manevî tazminat olarak uygun miktarda bir para ödenmesini isteyebilir.”
Eşit Kusurlu Eş de Manevi Tazminat Alabilir mi?
Hemen belirtmek gerekir ki boşanmada manevi tazminat talep edebilmek için diğer tarafın boşanmaya yol açan olaylarda daha ağır kusurlu olması aranmıştır. Yani, boşanmada eşler eşit kusurlu iseler birbirlerinden manevi tazminat almaya hak kazanamazlar.
“Türk Medeni Kanununun 174/2. maddesi, boşanmaya sebebiyet vermiş olan olaylar yüzünden kişilik hakları saldırıya uğrayan tarafın, kusurlu olandan manevi tazminat isteyebileceğini öngörmüştür. Toplanan delillerden evlilik birliğinin temelinden sarsılmasına sebep olan olaylarda tazminat isteyen kadının ağır yada eşit kusurlu olmadığı, bu olayların kişilik haklarına saldırı teşkil ettiği anlaşılmaktadır. O halde mahkemece, tarafların sosyal ve ekonomik durumları, tazminata esas olan fiilin ağırlığı ile hakkaniyet kuralları (TMK. Md. 4, BK. Md. 42, 43, 44, 49) dikkate alınarak kadın yararına uygun miktarda manevi tazminata hükmedilmesi gerekir”
Önceki kanun döneminde manevi tazminat talep eden tarafın kabahatsiz olması ve diğer tarafın da olayların meydana gelişinde ağır kusurlu olmaları aranırken 4721 sayılı Kanunla getirilen değişiklikle iki tarafın da kusurlu olması durumunda dahi bir tarafın daha ağır kusurlu olmaları halinde tazminat ödemekle yükümlü tutulabileceği öngörülmüştür:
“M.K.nun boşanma halinde tazminat başlıklı 143. maddesinde, mevcut ve hatta muntazar bir menfaati boşanma yüzünden haleldar olan kabahatsiz karı veya kocanın, kabahatli olan taraftan münasip bir maddi tazminat talebine hakkı vardır hükmü getirilmiştir, görüleceği üzere, maddi tazminatın hüküm altına alınabilmesi için, önce bu konuda bir istek ve boşanma yüzünden mevcut, hatta muntazar bir menfaatin haleldar olması ve istekte bulunan tarafın boşanmada kabahatinin olmaması gerekir.”
Örnek olarak şiddet, hakaret, küfür ve ilgisizlik, kadına çalışması konusunda baskı yapmak kusurlu ve kişilik haklarına saldırı niteliğinde kabul edilen davranışlardır. Diğer eşin bu ayarda bir kusurunun bulunmaması halinde bu davranışları gösteren eşten manevi tazminat talep etme hakkı bulunmaktadır.
“yapılan soruşturma ve toplanan delillerden; davacı-davalı kocanın davalı-davacı kadına fiziksel şiddet uyguladığının kanıtlanamadığı, bunun dışında eşini evden kovan davacı-davalı kocayla kocasına hakaret eden davalı-davacı kadının boşanmaya neden olan olaylarda eşit derecede kusurlu oldukları anlaşılmaktadır. Eşit kusurlu eş yararına maddi ve manevi tazminata hükmedilemez”
Boşanma Davasında Talep Edilmemişse Manevi Tazminatın Sonradan İstenmesi Mümkün müdür?
Boşanma davasında manevi tazminat istememiş olan taraf, boşanma kararının kesinleşmesinden itibaren 1 yıl içerisinde dava açarak manevi tazminat talep edebilir. Bu hüküm Medeni Kanun’un 178. maddesinde şu şekilde düzenlenmiştir:
“Evliliğin boşanma sebebiyle sona ermesinden doğan dava hakları, boşanma hükmünün kesinleşmesinin üzerinden bir yıl geçmekle zamanaşımına uğrar.”
Boşanmada Manevi Tazminatın Miktarı Nasıl Belirlenir?
Boşanmada manevi tazminatın amacı, boşanmaya sebep olan olaylar yüzünden kişilik hakkı saldırıya uğrayan tarafın, bozulan ruhsal dengesini telafi etmek, manevi değerlerindeki eksilmeyi karşılamaktır.
Onun için, kişilik haklarını ihlal eden fiille, tazminat miktarı arasında makul bir oranın bulunması gerekir.
Bir tarafın zenginleşmesine yol açacak sonuçlar doğurur miktarda manevi tazminat takdiri, müesseseyi amacından saptırır.
Hakim, tazminat miktarını saptarken şu hususları göz önünde bulundurmalıdır:
kişilik hakları zedelenen tarafın, ekonomik ve sosyal durumu ve boşanmada kusuru bulunup bulunmadığı ve varsa kusur derecesi, fiilin ağırlığı;
kişilik haklarına saldırıda bulunanın kusur derecesi, ekonomik ve sosyal durumu, paranın alım gücü, kişilik haklarına, özellikle aile bütünlüğüne yapılan saldırının ağırlığı, Türk Medeni Kanunu’nun 4. maddesinde yer alan hakkaniyet ilkesi ile Türk Borçlar Kanunu’nun 50 ve 51. maddeleri gözetilerek daha uygun miktarda tazminat takdiri gerekirken yazılı şekilde hüküm kurulması doğru bulunmamıştır.
Boşanma Kararı ile Hükmedilen Manevi Tazminat Ne Zaman Tahsil Edilebilir?
Boşanma davaları içerisinde hüküm altına alman tazminatlar (TMK md. 174/1-2) boşanma hükmünün kesinleşmesiyle ödenir hale gelir. Bu nedenle manevi tazminata boşanma hükmünün kesinleştiği tarihten itibaren faiz yürütülmesi gerekir, dava tarihinden itibaren faize hükmedilmesi yanlıştır.
Bu konu hakkında benzer makaleler için tıklayın