Boşanma Davasında Çocuğun Velayeti Kime Verilir

Velayet nedir?

Velayet, çocukların menfaatlerinin korunmasına hizmet eden hak ve yükümlülüklerin toplamıdır. Kanun, anne ve babalara, çocuklarına ve çocuklarının mallarına özen gösterme ve onları temsil etme konusunda yükümlülük yüklemiş, bu ödevlerin yerine getirilebilmesi için birtakım haklar vermiştir. İşte bu ödev ve hakların bütünü velayet demektir.

Anne ve baba evli değil ise, velayet anneye aittir. Velayet evli olmayan babaya eğer çocuğun menfaati gerektiriyorsa verilebilir.

Anne ve baba evli olduğu sürece ortak velayet söz konusudur. Anne ve baba birlikte yaşamıyor ancak evliler ise velayet hakim tarafından geçici olarak eşlerden birine verilir. Eğer eşlerden biri ölmüşse, sağ kalan eş velayeti alır.

Boşanmada çocuk kendisine bırakılan taraf velayeti alır. Ancak son yıllarda anlaşmalı boşanma halinde veya yabancılık unsuru içeren boşanmalarda da ortak velayet söz konusu olabilmektedir.

Ortak velayet nedir?

Anne ve baba, evliliklerinde ortak velayet sahibidir. Ortak velayet, anne ve babanın çocuğun bakım ve eğitimi konusunda çocuğun menfaatini göz önünde bulundurarak ortak karar alması demektir. Son zamanlarda anlaşmalı boşanmalarda anne ve baba ortak velayete karar verilmesini talep ederse veya yabancılık unsuru içeren boşanmalarda taraflar anlaşmış ise, mahkemece boşanma sonrası için ortak velayete karar verilebilir:

Boşanma Davasında Velayet

Boşanma davalarında ; 18 Yaşını doldurmamış ya da akıl sağlığı yerinde olmayan çocukların sahip oldukları haklar ve mükellefiyetlere ilişkin hususlar. Bu durum Türk Medeni Kanunda düzenlenmiştir. Çocuklar üzerinde velayet hakkı iki taraflı Anne ve Baba tarafından birlikte kullanılır.

Anne ve baba velayetin yürütülmesi hususunda anlaşamazlar ise babanın reyi muteberdir. Çocuk küçükken anne ve babasının velayeti altındadır. Anne ve babanın biri ölmesi durumunda ise velayet sağ kalan kişiye verilmektedir. Boşanma durumunda ise velayet hakkı, çocukların teslim edildiği Anne veya Babaya aittir.

-0 ila 3 yaşları arasındaki çocukların anne bakım ve de şefkatine mutlak olarak muhtaç oldukları kabul görmektedir. Bu durumdan dolayı 3 yaşına kadarki çocukların velayetine karar verilirken annenin işinin, evinin, kazandığı miktarın ve de yaşam tarzının herhangi bir önemi bulunmamaktadır. Yargıtay tarafından istikrarlı olarak verilen bu kararlarda bu yaşlardaki çocukların velayeti kesin olarak anneye bırakılması hükme bağlanmaktadır.

-3 ila 7 yaşları arasındaki çocukların annenin bakım ve de şefkatine daha az muhtaç olduğu görülmektedir. Lâkin bu dönemleri yaşayan bir çocuğun da anneden alınarak babaya velayetinin verilmesi istisna teşkil etmektedir. Örnek vermek gerekirse annenin çocuğun sağlığına zarar vermesi, çocuğua bakmaktan aciz olması, annenin sağlığının kötü durumda olması gibi sebepler durumunda çocuğun velayeti anneden alınarak babaya verilebilir.

-6 ila 12 yaş okul çağında olan çocukların ise velayetinin belirlenmesinde yaş yine önem arz etse de bu gibi durumlarda tarafların çocuğa sunacakları maddi imkanlar da ön plana çıkmaya başlamaktadır. Bu gibi durumlarda hakimin değerlendirmesinde dikkate alacağı en önemli hususlardan biriside hangi eşin çocuğa daha iyi bir eğitim ve de gelecek sağlayabileceği olacaktır. Aynı zamanda mahkemenin hakimi tarafından uzman bir pedagog aracılığı ile çocuğu da dinlemesi ve bu şekilde çocuğun fikrine de başvurmuş olacaktır.

-12 yaş ve de üzeri çocukların belirli bir olgunluğa eriştiği ve kendilerini istedikleri biçimde ifade edebilecekleri düşünceleri düşünülmektedir. Bu genel kanı karşısında hakimler de çocukların kendilerini rahatlıkla ifade edebileceklerini yanında kalmak istedikleri ebeveynlerini seçebileceklerini düşündüklerinden çocukları dinleyerek velayeti tayin edebilmektedir.

Velayete Karar Verilirken Göz Önünde Bulundurulan Diğer Hususlar

Çocuğun Cinsiyeti

Velayet tesisinde çocuğun cinsiyeti tek başına belirleyici olmasa da araştırmalar gereğince ve bazı durumların varlığı halinde çocuğun cinsiyetinin de velayet kararında etkisi olabilmektedir. Çeşitli araştırmalar sonucunda; kız çocuklarının anneyi, erkek çocuklarının ise babası rol model aldıkları bilinmektedir. Fakat iki ebeveynin de sorumluluk sahibi birer insan olduğu varsayımında çocuğun cinsiyeti ne olursa olsun çocuk iki ebeveynle de yeterli vakit geçirebilmelidir.

Örneğin; baba figürü kız çocuklarının özgüvenine ve sosyal ilişkilerinde takındığı tavra doğrudan etki etmekteyken aynı şekilde anne sevgisi ve ilgisi erkek çocuklarının duygusal gelişimi açısından oldukça önemlidir. Her aile yapısı, her ebeveyn ve her çocuk farklı olduğundan hakimin objektif karar vermesinde çocuğun cinsiyeti de önemli bir unsur olarak karşımıza çıkmaktadır.

Çocuğun Eğitimi

Ebeveynler boşansa dahi çocuğun eğitim hayatına dair tüm sorumluluklar yine ebeveynlerin üzerindedir. Bu sebeple bu ödevi layıkıyla yerine getirebilecek ebeveyne velayet hakkı verilir. Velayete sahip ebeveyn veli olarak vazifelerini yerine getiremez ise velayetin değiştirilmesine de karar verilebilir.

Çocuğun Sağlık Durumu

Hakimin velayet hakkına karar verirken göz önünde bulunduracağı diğer bir husus ise çocuğun sağlık durumudur. Lakin çocuğun özel bir sağlık problemi var ise çocuğun tedavisi ve bakımını üstlenebilecek ebeveyne velayet verilmelidir.

Çocuğun Kardeşleri

Merak edilen diğer bir husus ise birden fazla çocuğun varlığı halinde akıbetin ne olacağıdır. Ebeveynler hangi çocuğun kimde kalmasına karar verseler dahi çocukların üstün yararları doğrultusunda kardeşlerin birbirlerinden ayrılmaması daha sağlıklı olacaktır.

Boşanmanın olumsuz etkileri sebebiyle hali hazırda etkilenmiş çocukların, kardeşlerinden ayrılması psikolojilerini daha kötü etkileyebilecek bir durumdur. Nitekim Yargıtay kararlarında da genel görüş kardeşlerin ayrılmaması ve çocukların velayetinin tek bir ebeveynde olması gerektiği yönündedir.

Çocuğun Yaşam Alanı

Hakimlerce velayet kararı verilirken göz önünde bulundurulan önemli hususlardan birisi de çocuğun alışmış olduğu yaşam alanıdır. Velayet kararı verilirken çocuğun hayatında meydana gelebilecek değişikliklerin en aza indirgenmesi amaçlanmaktadır.

Nitekim çocuğun yaşadığı yer, okuduğu okul, arkadaş çevresi bu süreçte korunması gereken alanlarıdır. Tahmin edilebileceği üzere çocuklar için bu denli büyük değişimler oldukça stresli olabilmekte ve pikolojilerini olumsuz yönde etkileyebilmektedir. Şayet çocuğun alıştığı yaşam alanı onun için yararlı bir ortam ise hakimlerce alıştığı ortamı korumaya yönelik kararlar verilmektedir.

Bu konu hakkında benzer makaleler için tıklayın