Reddi Miras (Mirasın Reddi), diğer bir deyişle reddi miras; miras bırakanın ölümü üzerine yasal veya atanmış mirasçıların ölenin her türlü borç ve alacaklarıyla birlikte oluşan mirasın hak ve yükümlülüklerini reddetmesi olarak tanımlanabilir.
Miras hukukunda geçerli olan külli halefiyet ilkesi gereği, yasal ve atanmış mirasçılar miras bırakanın ölümüyle kendiliğinden mirasçılık sıfatını kazanırlar. Mirasçılık sıfatı kazanıldığında artık miras bırakanın borçlarından yalnız tereke ile değil kendi şahsi mal varlıklarıyla da sorumlu hale gelirler.
Miras, miras bırakanın ölümü ile mirasçılara derhal ve kanunen geçer (MK. 599). Bunun için kural olarak mirasçıların bir irade açıklamasında bulunmalarına gerek yoktur. Külli halefiyet ilkesi sonucu miras bir bütün olarak ve kendiliğinden mirasçılara geçer. Miras bırakanın alacak ve borçları da mirasçılara geçer ve mirasçılar bundan sadece tereke ile değil kendi kişisel mal varlıkları ile de sorumlu olurlar. Miras bırakanın bu şekilde borca batık olduğu durumlarda mirasçıların bundan sorumlu olmaması için “mirasın reddi” müessesi vardır. Mirasın reddi hakkına yasal ve atanmış mirasçılar sahiptir.
Mirasın reddi ancak mirasın intikalinden sonra mümkündür. Miras bırakanın ölümü üzerine miras kendiliğinden mirasçılara geçeceğinden ancak bundan sonra miras reddedilebilir. Miras bırakan ölmeden red hakkı doğmaz. Miras bırakan ölmeden önce ancak mirastan feragat sözleşmesi yapılması ya da miras hakkının temliki mümkündür. Mirasın reddi, Medeni Kanun (MK) 605-618. maddeleri arasında düzenlenmiştir.
Mirasın paylaşılması ve reddi, atanmış veya yasal mirasçıları ilgilendiren önemli bir konudur. Atanmış veya yasal mirasçılar iki şekilde “reddi miras” talebinde bulunabilirler:
- Mirasın Gerçek Reddi
- Mirasın Hükmen Reddi
Mirasın Gerçek Reddi Nedir?
MK m.609’a göre ayırt etme gücüne sahip ve ergin olan mirasçıların yazılı veya sözlü olarak mirası reddettikleri yönündeki kayıtsız ve şartsız beyanlarını Miras bırakanın son yerleşim yeri Sulh Hukuk Mahkemesine bildirmeleri ile miras reddedilir. Bu haklarını kullanabilmeleri için miras bırakanın ölümü ve mirasın intikal etmiş olması gerekir. Bu ret beyanı herhangi bir şekil şartına tabi değildir. Yazılı veya sözlü olarak mahkemeye bildirilmesi yeterlidir.
Mirasın reddi için mirasçının fiil ehliyetine sahip olması gerekir. Çünkü ret beyanıyla birlikte tereke borçlarından sorumluluktan kurtulurken aynı zamanda mirasçı olma hakkı da ortadan kalkar.
Ret beyanı özel yetkiye sahip temsilci tarafından da kullanılabilir. Tam ehliyetsizin ret beyanı yasal temsilci tarafından yapılır. Vesayet altındakiler için vasinin beyanının yanında sulh veya asliye hukuk mahkemelerinin izni de gerekir (MK m.463). Sınırlı ehliyetsizlerde yasal temsilcinin onayı ile ya kendisi ya da yasal temsilcisi doğrudan ret beyanında bulunabilir. Yasal danışman atanmış sınırlı ehliyetlilerin ret beyanının tam ehliyetlilerdeki gibi geçerli olduğu kabul edilmektedir. Mal ortaklığı rejiminde eşlerden biri diğerinin rızası olmadan ortaklık mallarına girecek bir malı reddedemez ve tereke borca batık ise bunu kabul edemez (MK m.225).
Ret beyanın kayıtsız ve şartsız olması gerekir (MK m.609). Aksi taktirde kayda ve şarta bağlanmış ret beyanı geçersiz olacağından mirasçı mirası kazanır. Bunun istisnası MK m.614’de düzenlenen sonradan gelen mirasçı lehine mirasın reddidir. Burada mirası reddeden mirasçılar kendilerinden sonra gelen mirasçıların, mirasın resmi tasfiyesinden önce, mirası kabul veya redde davet edilmelerini talep edebilirler. Bunun üzerine red keyfiyeti o mirasçılara resmen tebliğ edilir. Bu mirasçılar bir ay içinde mirası kabul etmezse miras onlar tarafından da reddedilmiş sayılır ve miras iflas hükümlerine göre tasfiye edilir(TMK m.614)
Reddi Miras Nasıl Yapılır ve Nereye Başvurulur?
Mirasın reddini yasal ve atanmış mirasçılar iki şekilde yapabilir:
● Mirasın Gerçek Reddi
Ayır etme gücüne sahip ve ergin olan mirasçılar, mirası yazılı veyahut sözlü olarak reddedebilirler. Bu ret beyanı kayıtsız ve şartsız yapılır. Mirasın reddi için başvuru miras bırakanın son yerleşim yerinde ki Sulh Hukuk Mahkemesine yapılmalıdır. Tam ehliyetsizlerin, miras reddini ancak yasal temsileri tarafından yapılması mümkündür. Vesayet altındakiler ise vasi beyanı ve sulh veyahut asliye hukuk mahkemelerinden izin alınarak reddi miras yapabilirler. Sınırlı ehliyetsizler ise yasal temsilci onayıyla birlikte kendisi yapabileceği gibi yasal temsilcisi de mirası reddedebilir. Mirasın reddinin kayıtsız şartsız yapılması demek; ret beyanının hiçbir kayda ve şarta bağlanmadan direk reddedilmesidir.
Aksi halde mirasçılık sıfatı devam eder. Mirasçıların mirası reddederken; sonraki mirasçılara mirası kabul veya redde davet edilmelerini talep etmeleri mümkündür. Bu davet mirasın resmi tasfiyesinden önce yapılır. Sonraki mirasçılar bu davetin tebliğinden itibaren 1 ay içerisinde mirası kabul etmezlerse miras onlar tarafından da reddedilmiş sayılır.
● Mirasın Hükmen Reddi
Miras bırakanın ölümüyle birlikte borçlarını ödemekten aciz durumda olduğu açıkça belli,
Veyahut miras bırakanın borçlarını ödemeden aczinin resmen tespit edilmiş olması,
Hallerinde miras reddedilmiş sayılır. Bu iki şartın varlığı halinde mirasçıların mirası reddetmesine gerek yoktur.
Ancak ileride doğabileceklere karşı önlem olması için Sulh Hukuk Mahkemesine hükmen ret beyanın da bulunabilirler. Bu halde miras borçları nedeniyle alacaklıların kendilerine dava açması durumunda; bu beyanı yani hükmen reddedildiğini savunma olarak ileri sürülebilir. Aynı şekilde alacaklılar tarafından icra takibi başlatılması durumunda da hükmi ret ile itirazda bulanabilirler.
Reddi Miras Yapınca Ne Olur?
1.Mirası Yasal Mirasçılar Mirası Reddederse Ne Olur ?
Yasal mirasçılar tarafından mirasın reddedilmesiyle birlikte miras payı, reddi miras yapanın altsoyuna geçer. Yasal mirasçılar ve atanmış mirasçıların hepsi mirası reddetmişse Sulh Hukuk Mahkemesi tarafından tasfiye yapılır. Ve tasfiyeden sonra terekede kalan bir şey varsa mirası reddedenler arasında paylaştırılır.
Miras bırakanın altsoyunun tamamı (ilk sırada mirasçı olan altsoydan bahsedilir, altsoyun tamamından bahsedilmez.) mirası reddederse; altsoyun miras paylarının tümü eşe geçer.
Reddi miras yapmak isteyen mirasçı, kendisinden sonra gelenlerin mirası kabul veyahut ret için davet edilmelerini talep edebilir. Davet edilen mirasçılar 1 ay içerisinde mirası kabul ettiklerini bildirmezlerse; mirası reddetmiş sayılırlar.
2.Mirası Atanmış Mirasçılar Mirası Reddederse Ne Olur ?
Atanmış mirasçıların reddi miras yapmaları halinde; reddedilen miras payı yasal mirasçılara geçer.
Mirasın Reddi Çeşitleri Nelerdir?
A) Mirasın Hükmen Reddi
Mirasın hükmen reddi miras bırakanın ölüm tarihinde ödemeden aczi açıkça belli veya resen tespit edilmiş ise miras herhangi bir beyana gerek kalmaksızın reddedilmiş sayılacaktır. Buna yönelik mirasçılar şartları mevcutsa mirasın hükmen reddine ilişkin bir tespit davası açabileceği gibi bu hususu kendilerine karşı miras bırakanın alacaklıları tarafından yöneltilen bir davada itiraz olarak da ileri sürebilirler.
B) Mirasın Gerçek Reddi
Uygulamada da sıklıkla başvurulan ve yazımızın devamında da bahsedeceğimiz mirasın gerçek reddi ise miras bırakanın ölümü ile birlikte mirasının intikal ettiği kişilerin bu mirası kanunda tanımlanan süre içerisinde reddetmesidir. Bu kişiler yasal mirasçılar veya atanmış mirasçılar olabilir Aşağıda reddi miras nasıl yapılır reddi miras süresi başlığı altında bu hususu kısaca özetlemeye çalıştık.
Reddi Miras Süresi
Reddi mirasa ilişkin süre yasal mirasçılar bakımından mirasçı olduklarını sonradan öğrendiklerini ispat etmedikçe mirasbırakanın ölümünden itibaren 3 aydır. Yine vasiyetname ile atanmış mirasçılar bakımından da mirasbırakanının tasarrufunun kendilerine bildirildiği tarihten itibaren üç aydır. Bu süre içerisinde miras reddedilmediği takdirde kabul edilmiş sayılacak ve mirasbırakanın hak ve borçları miras payı oranında miras bırakana geçecektir.
Reddi Miras Noterden Yapılabilir mi?
Reddi miras veya mirasın reddi işleminin noterden yapılması mümkün olmayıp yukarıda da izah ettiğimiz gibi yalnızca sulh hukuk mahkemesinde reddi miras davası yoluyla yapılabilir
Mirasbırakan Hayattayken Reddi Miras Yapılabilir mi?
Miras bırakan hayattayken mirasın reddi yoluna başvurmak mümkün değildir. Zira öncelikle bu hakkın başlaması için miras bırakanın ölmüş olması gerekmektedir. Ancak çeşitli sebeplerle miras bırakanın sağlığında miras hakkından feragat etmek isteyen mirasçısı arasında mirastan feragat sözleşmesi yapılması mümkündür. Mirastan feragat sözleşmesi ise kanunda ayrıca düzenlenmiştir.
Bu konu hakkında benzer makaleler için tıklayın