Mirascılıktan Çıkarma İşlemi Ve Mirascılıktan Çıkarma Şartları Nelerdir ?

Mirastan ıskata(çıkarma) yönelik düzenlemeler Türk Medeni Kanunu 510-513 maddelerinde yer almaktadır.Mirastan ıskat tasarrufu ile vasiyetçi kendisinin saklı paylı mirasçılarından birisini, miras hakkından ve saklı payından mahrum bırakmaktadır. Aslında miras hukukunda ana kural, mirasbırakanın saklı paya müdahale edememesi yani bu pay üzerinde tasarruf edememesidir. Ancak bazı hallerde mirasçının saklı payından mahrum edilmesi mümkün olabilmektedir. İşte bu hallerde mirastan ıskat gündeme gelecektir. Mirastan ıskat, aile bağlarıyla doğrudan alakalı bir kurum olarak karşımıza çıkmaktadır. Bunun sebebi ise ıskat sebeplerinin aile hukuku ile yakından alakalı olmasıdır.

Mirastan ıskat, yalnızca saklı paylı mirasçılara özgü bir tasarruftur. Nitekim saklı payı olmayan bir mirasçının, ıskat edilmesinin bir anlamı yoktur. Çünkü söz konusu mirasçının payı serbestçe tasarruf edilebilir kısımda olacaktır. Mirastan ıskat, mirasçının saklı payından veyahut bu saklı payın belli bir kısmından uzaklaştırılmasına yaramaktadır.

Mirastan yoksunluk ile mirastan ıskat birbirinden farklı müesseselerdir. Mirastan ıskatın var olabilmesi için vasiyetçinin bu konuda bir ölüme bağlı tasarrufta bulunması şart kılınmıştır. Mirastan yoksunluk için aranan sebepler ile mirastan ıskat için arananlar da birbirinden farklıdır. Aynı zamanda mirastan feragat ile mirastan ıskat da farklı kavramlardır. Bu ikisi arasındaki fark ise; mirastan ıskatta vasiyetçinin tek taraflı bir ölüme bağlı tasarrufu bulunurken, mirastan feragat sözleşmesi iki tarafında iradesinin söz konusu olduğu bir sözleşmedir.

Türk Medeni Kanunu ışığında bakıldığında mirastan ıskat iki şekilde uygulanabilmektedir. Bunlar cezai ıskat ve iyiniyetle yapılan ıskattır.

1-Cezai Iskat

Bu ıskat türünde, mirasçının mirasbırakana karşı ağır bir suç işlemesi veyahut aile hukukundan kaynaklanan sorumlulukların ciddi anlamda ihlalinin söz konusu olması gereklidir. Mirasçı gerçekleştirdiği bu fiiller ile mirasbırakan ile arasındaki ailevi veya sıkı ilişkiyi oluşturan bağları koparmaktadır.

Cezai Iskat Sebepleri

– Mirasçı, mirasbırakana veya onun yakınlarına yönelik ağır bir suç işlemiş olmalıdır. Bu suçun teşebbüs halinde kalması,sonucu etkilemeyecektir. Suçun şahsa karşı işlenmesi şart olmamakla birlikte mirasbırakanın malvarlığına karşı bir tecavüz de ıskat sebebi sayılabilecektir. Kanunda belirtilmiş olan mirasbırakanın yakınlarından kastedilen,aile veya hısımlık bağıyla kısıtlı değildir. Mirasbırakanın çok sevdiği ve yakın bir arkadaşına karşı işlenmiş olan suçlar da ıskat sebebi sayılabilir.
– Mirasçının, mirasbırakana karşı ailevi ve hukuki yükümlülüklerini ciddi anlamda aksatmış olması. Bu yükümlülükler çeşitlilik gösterebilmektedir. Örnek vermek gerekirse; sadakat yükümlülüğü, nafaka yükümlülüğü, aile görevlerinin ihlal edilmesi, aile isim ve şerefine halel getirecek bir hayatın varlığı ıskat sebebi sayılabilecektir.

Cezai Iskatın Şartları

– Mirasçının kusurlu bir fiilinin bulunması gerekir. Eğer mirasçı ayırt etme gücüne sahip değilse bu halde ıskat sebebi oluşmayacaktır.
– Mirastan ıskat olunan mirasçının,söz konusu fiilinin hukuka aykırı olması gerekir.
– Mirastan ıskat olunmaya sebep olan fiilin ağır bir suç teşkil etmesi gerekir.
– Iskatın, ölüme bağlı tasarruf şeklinde gerçekleştirilmesi gerekir, ıskat iradesi ayrıca ve açıkça belirtilmelidir.

Cezai Iskatın Şekli

Iskat, ölüme bağlı bir tasarruf olarak yapılır. Vasiyetname çeşitlerinden herhangi birisi tercih edilerek mirastan ıskat işlemi gerçekleştirilebilir. Mirasbırakanın irade beyanın açıkça belirtilmesi,ıskat için şarttır. Bu tasarruf gerçekleştirilirken ıskat sebebinin belirtilmesi gereklidir. Vasiyetçi, ıskat için bir sebep göstermemiş,gösterdiği sebebi ispat edememiş veya sebep tatminkâr olmamışsa,ıskatın iptali mümkündür.

Mirasbırakanın Affı

Mirastan yoksunlukta mirasbırakanın mirasçısını affetmesi,yoksunluğun ortadan kalkmasına sebep olmaktadır. Ancak mirastan ıskatta mirasbırakanın mirasçısını affetmesi ıskat tasarrufunu etkilemeyecektir. Affın tasarrufa etki edebilmesi için yeni bir ölüme bağlı tasarrufun gerçekleştirilmesi gerekmektedir.

Cezai Iskatın Sonuçları

– Artık ıskat edilen mirasçının,mirasçılık sıfatı olmayacaktır.
– Iskat tasarrufu, kişiseldir. Bu sebeple ıskat olunan mirasçının altsoyuna etkisi olmayacaktır. Eğer mirasçının altsoyu yoksa söz konusu saklı pay, mirasbırakanın tasarruf oranına geçecektir.

Iskata İtiraz

Türk Medeni Kanunu, ıskat olunan mirasçıya söz konusu tasarrufa karşı itiraz ve iptal talep etme hakkı tanımıştır.
Iskatın iptaline karar verilir ise mirasçı yalnız saklı payını elde edecektir. Iskatın iptalini talep etme hakkı yalnızca ıskat olunan mirasçıya aittir. Iskat olunan mirasçının alacaklıları, ıskat tasarrufuna itiraz edebilirler ve iptalini talep edebilirler. Iskatın iptali davası, diğer yasal mirasçı veya atanmış mirasçılara karşı açılacaktır. İspat etme yükü, dava olunan mirasçılara ait olacaktır. Mirasbırakanın açık bir hata yaptığını düşünen,ıskat olunan mirasçı bunu ispatla yükümlüdür.

2-İyiniyetle Yapılan Iskat ( Aciz Sebebi İle Mirasçılıktan Çıkarma )

Vasiyetçi, ıskat ettiği mirasçısı olan altsoyunun çocuklarını korumak amacıyla bu tasarrufu yapmaktadır. Burada amaç, aciz halde bulunan mirasçının, hissesinin tamamının hemen alacaklılar tarafından alıkonulmasını önlemektir. Sonuç olarak mirasçının çocukları korunmak istenmektedir. Bu nedenle bu ıskat türüne koruyucu ıskatta denilmektedir.

İyiniyetle Yapılan Iskatın Şartları

– Bu ıskat türü ancak ve ancak mirasbırakanın altsoyunun bulunması halinde mümkün olacaktır.
– Söz konusu altsoyun borçlarını ödemekten aciz olması şarttır.
– Bir diğer şart ise ; bu altsoyun doğmuş veyahut doğacak çocuklarının bulunmasının gerekliliğidir.
– Bu ıskat tasarrufu da, cezai ıskatla şekil yönünden aynıdır. Yani ölüme bağlı bir tasarruf yapılmalıdır. Bunun için vasiyetname türlerinden herhangi birisi kullanılabilecektir. Yine burada da sebep gösterilmesi gerekecektir.
– Mirabırakan, borç ödemekten aciz olan altsoyunun saklı payının yarısını ıskat edebilecektir. Yine belirtmek gerekir ki ,ıskat ettiği yarıyı ancak ıskat edilen altsoyun çocukları için tahsis etmiş olacak ve dilediği gibi tasarrufta bulunamayacaktır.

İyiniyetle Yapılan Iskatın Sonuçları

– Iskat edilen altsoy mirasçı, yalnızca saklı payının yarısını talep edebilecektir.
– Iskat yoluyla korunan çocuklar ise saklı payın diğer yarısı üzerinde hak sahibi olacaktır.

İyiniyetle Yapılan Iskatın Hükümsüz Hale Gelmesi

Cezai ıskatta olduğu gibi, iyiniyetle yapılan ıskatta da şekil eksikliği,ehliyetsizlik,irade sakatlıkları gibi sebeplerle ıskatın iptali talep edilebilecektir.

Iskatın hükümsüz hale gelebilmesi için iki koşul aranmıştır :

– Mirasın açıldığı tarihte, aciz belgesinin bir hükmü kalmamışsa veyahut söz konusu meblağ payın yarısından düşük ise ıskat hükümsüz hale gelecektir.
– Iskatın iptali için ıskat olunanın talebi mevcut olmalıdır. Alacaklıların talepte bulunma yetkileri yoktur.

İptal talebi neticesinde, ıskat iptal olunursa bu durumda ıskat olunan mirasçı artık ilgili payın tamamını alabilecektir.

Yazımızı Beğendiniz Mi?

Call Now

Scroll to Top
WhatsApp
Avukata Soru Sor
Merhaba, daha fazla bilgi için, konusunda uzman avukat uygun bir ücret karşılığında size yardımcı olup yol haritanızı çizecektir.