“……………Elbisesi yakışana kıyafet sözü yakışana söz derler……..” .Efendim 21.yüzyılda yaşıyoruz. Temiz güzel ve tertipli giyinmek elbette önemli. Giyinme konusunda da karışma değil fikir verme hakkına sahip bazı insanlar olduğunu düşünürüm. Bu kişiler aile, eş ve yakın arkadaş/dostlar şeklinde özetlenebilir. Ama bu kişiler de fikir verirken kırıcı olmadan karşıdaki kişiye seçenek sunarak tatlı tatlı fikir vermeli . Misalen “ ….ne biçim giyinmişsin, serseri gibi olmuşsun demek……….” neredeee bir de “………..canım sana her giydiğin yakışır ama bugün resmi görüşmelerimiz var bu sebeple ortamda uyumlu gözükmek için daha resmi şeyler mi tercih etsen………….” demek nerdeee ?
Dediğim gibi bazı insanlarım kılık kıyafetimizde fikir verme hakkının olduğunu savunurum. Nitekim insan bazen tek başına her şeye yetişemez. Veya bazen farklı bir fikir duymaya ihtiyacı vardır. Kılık kıyafette bizi tanıtan ve dışarıya karşı olumlu olumsuz intiba bırakan ilk etken. Bu noktada kişinin ailesinden birisinin ya da çok samimi bir dostunun insana fikir vermesi kadar da doğal bir şey olamaz. Ancak fikir vermenin de elbette bir sınırı ve şekli var. Karışma boyutuna ulaşan ya da kırıcı nitelikte olan fikirler verilmesin daha iyi.
Peki Bu Durum Eşler Arasında Nasıl Olmalı, Eşin Diğer Eşin Giydikleri Hakkında Verdiği Fikirler Ne Zaman Boşanma Sebebi Haline Gelir? Ya Da Eşlerin Bu Konuda Birbirine Karışma Hakkı Var Mı?
Ben işin mahkeme tarafını anlatırım değerli okurlar. Herkesin konu hakkında bir fikri olabilir. Bu konuda fiziksel ya da psikolojik şiddet içermeyen her türlü düşünceye ya da çözüme saygımız var. Ama mahkeme bu konuda net; “………..hayır eşler birbirinin giyim şekline karışamaz………” der yargımız. Bir eş diğer eşin giyim tarzına karışıyorsa yaptığı bu eylem Yargıtay tarafından sosyal şiddet olarak değerlendirilmektedir.
Bazılarının “…………………Ya ne alakası var, sizler de afedersiniz ama ne geniş insanlarsınız, burası Müslüman memleketi kardeşim, burada salyangoz satılmaz. Oldu bari karı koca bekar hayatına geri dönsün herkes kafasına göre takılsın, örfümüz adetimiz buna müsaade eder mi etmez mi bunlara hiç bakmayın zaten……………….. dediğini duyar gibiyim.
Tabi ataerkil yapının henüz devam ettiği bir sosyal yapıda bu söylemlerin olması da gayet normal. Ancak yargı olaya her zaman toplumun dinamiklerine ya da sosyal yapısına göre bakmayabilir. Genel toplum düşüncesi elbette göz ardı edilemez ancak bu düşünce temel insan haklarına ve eşitliğe ters ise yahut hukuka aykırılık teşkil ediyorsa yargı yaygın düşünceye boyun eğmez. Olayı en başta temel haklar çerçevesinde yorumlamak zorundadır. Bu nedenle Yargıda bir eşin diğer eş için giyim tarzı hakkında karışma boyutuna varan eylemleri sosyal şiddet olarak görülmektedir ve bu durum boşanma sebebi olarak kabul görmüştür.
Peki nedir bu sosyal şiddet?
Sosyal şiddet, fiziksel bir saldırıya dayanmaksızın, bireylerin veya grupların diğerlerine karşı kasıtlı olarak zarar vermek amacıyla kullandığı psikolojik, duygusal veya sosyal davranışlardır. Sosyal şiddet, insanların itibarını zedelemek, aşağılamak, dışlamak, taciz etmek, tehdit etmek veya kontrol etmek gibi çeşitli yollarla gerçekleştirilebilir. Örnekler arasında zorbalık, sözlü taciz, ayrımcılık, küçümseme, yaygara çıkarma, dedikodu yayma ve sosyal ilişkileri manipüle etme gibi davranışlar bulunabilir. Bu tür şiddet, kurbanlar üzerinde derin etkiler bırakabilir ve toplumsal ilişkilerin sağlığını olumsuz yönde etkileyebilir.
Altını çizmek istiyorum, saygı kuralları çerçevesinde, nezaketini bozmadan bir eşin diğer eşin giyimi hakkında fikir vermesi ya da yorum yapması boşanma sebebi olmaz. Bu durum birlikte yaşamanın getirdiği bir tür hak veya hayatın olağan akışı içinde olabilir ve anlaşılabilir bir durumdur. Ancak bu eylemlerin çok sıklaşması, karışma boyutuna ulaşması ya da kırıcı olması sosyal şiddet sayılmakta ve boşanma sebebi olarak kabul görmektedir.
Hemen olaya ilişkin Yargıtay kararı paylaşalım. Yargıtay 2. Hukuk Dairesi 2020/1135 E. , 2020/2210 K. sayılı kararında der ki ;
“……………….Gerçekleşen bu durum karşısında ilk derece mahkemesince belirlenen eşinin giyim tarzına, gideceği toplantılara ve görüşeceği kişilere müdahalelerde bulunarak sosyal şiddet uyguladığı” evi, çocukları ve eşi ile ilgilenmediği” vakıaları hükme esas alınabileceğinden, ilgili bölge adliye mahkemesince davacı erkeğin davasının reddine karar verilesi usul ve kanuna aykırı olup, bozmayı gerektirmiştir…………….”
Halin İcabına Ya da Mevsim Gerekliliklerine Uygun Giyim Tarzı İstemek Sosyal Şiddet Sayılmaz ve Boşanma Sebebi Değildir
Evet birlikte yaşamın getirdiği bazı yükümlükler var. Bir eş diğer eşin zor durumda kalmasına neden olabilecek eylemleri de yapmamalı. Dolayısıyla bir eşin diğer eşten giyime ilişkin her talebi de sosyal şiddet değildir. Yani bu noktada sınırsız bir özgürlük de yok tabi ki. Örneğin düğüne gidilecek, güzel bir hazırlık yapmışsınız ve sizin için önemli bir olay. Bir de bakıyorsunuz ki eşiniz pijama takımını çekmiş ve ben böyle geliyorum diyor. Halin icabına uygun bir şeyler giymesi konusunda eşini uyaran kişi burada sosyal şiddet uygulamış olmuyor. Aksine diğer eşin davranışı mantık dışı ve makulün dışında oluyor. Veya kış günü kar yağıyor, dışarıya çıkılacak. Eşiniz sahil kıyafeti bir kıyafet giymiş dışarıya çıkmak istiyor. “………..Yahu ne yapıyorsun hasta olursun, dışarıda biri görse bu deli derler, üstüne bir şeyler al demek………” deyince de sosyal şiddet uygulanmış olmuyor. Örnekler artırılabilir.
Burada önemli olan karşılıklı saygı kuralları çerçevesinde nezaketle eşlerin birbirine yaklaşması ve halin icabına göre diğer eşini zor duruma sokmayacak şekilde giyim şekline dikkat etmeleri gerekmektedir.
Son söz; bakılacak yüze utanılacak söz söyleme. Faydalı olması dileğiyle. Saygılarımla…….
Avukat Abdulkadir AKILLAR