Elektronik Kelepçe Takılması Şeklinde Adli Kontrol Kararı Verilebilmesi İçin Gerekli Şartlar

Elektronik kelepçe, şüpheli veya sanığın belirli bir alanda kalmasını veya belirli alanlara girmesini engellemek amacıyla kullanılan bir adli kontrol tedbiridir. Ceza Muhakemesi Kanunu’nun (CMK) 109/3-e maddesine göre, elektronik kelepçe takılmasına ancak belirli şartların varlığı halinde karar verilebilir.

Elektronik Kelepçe Takılması İçin Gerekli Şartlar:

1. Şüpheli veya Sanığın Tutuklanması İçin Gerekli Şüphe Sebebinin Bulunması: Elektronik kelepçe, tutuklamaya alternatif bir tedbir olduğundan, öncelikle şüpheli veya sanığın tutuklanması için gerekli şüphe sebebinin bulunması gerekir. Yani, kuvvetli suç şüphesinin varlığı ve tutuklama sebeplerinden en az birinin mevcut olması şarttır (kaçma şüphesi, delilleri karartma şüphesi, suç işlemeye devam etme şüphesi).
2. Tutuklama Tedbirinin Uygulanmasının Şüpheli veya Sanık Açısından Orantısız Olması: Tutuklama, kişi özgürlüğünü kısıtlayan en ağır tedbirdir. Elektronik kelepçe ise daha hafif bir tedbirdir. Bu nedenle, tutuklama tedbirinin şüpheli veya sanık açısından orantısız olması durumunda elektronik kelepçe uygulamasına karar verilebilir. Örneğin, suçun niteliği, şüphelinin veya sanığın kişiliği, sosyal ve ekonomik durumu gibi faktörler göz önünde bulundurularak tutuklamanın orantısız olduğuna karar verilebilir.
3. Suçun Katalog Suçlardan Olması: Elektronik kelepçe uygulaması, ancak CMK’nın 109/3-e maddesinde sayılan katalog suçlarda uygulanabilir. Bu suçlar şunlardır:
   • Kasten öldürme
   • Kasten yaralama
   • Cinsel saldırı
   • Çocukların cinsel istismarı
   • Uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti
   • Örgüt faaliyeti çerçevesinde işlenen suçlar
   • Ateşli silahlar ve bıçaklar ile diğer aletler hakkındaki kanuna muhalefet
4. Şüpheli veya Sanığın Yerini Belirlemenin ve Takip Etmenin Başka Yolla Sağlanamaması: Elektronik kelepçe uygulamasına karar verilebilmesi için, şüpheli veya sanığın yerini belirlemenin ve takip etmenin başka bir yolla sağlanamaması gerekir. Örneğin, şüpheli veya sanığın adresinin belli olmaması, sürekli yer değiştirmesi veya kaçma şüphesinin çok güçlü olması gibi durumlarda elektronik kelepçe uygulaması zorunlu hale gelebilir.

Elektronik Kelepçe Uygulamasına İlişkin Diğer Hususlar:

• Elektronik kelepçe takılmasına karar veren merci, soruşturma aşamasında sulh ceza hâkimi, kovuşturma aşamasında ise mahkemedir.
• Elektronik kelepçe takılma süresi, her somut olaya göre farklılık göstermekle birlikte, azami 2 yıl olabilir.
• Elektronik kelepçe takılan kişi, belirlenen sınırlar dışında çıktığında veya kelepçeyi çıkarmaya çalıştığında yetkililer tarafından uyarılır ve gerekirse hakkında daha ağır bir tedbir (tutuklama gibi) uygulanabilir.

Sonuç:

Elektronik kelepçe, tutuklamaya alternatif bir adli kontrol tedbiri olarak, şüpheli veya sanığın belirli bir alanda kalmasını sağlamak ve toplum güvenliğini korumak amacıyla uygulanmaktadır. Ancak, bu tedbirin uygulanabilmesi için yukarıda belirtilen şartların varlığı zorunludur. Her somut olayda, mahkeme tarafından bu şartların varlığı değerlendirilerek elektronik kelepçe takılmasına karar verilip verilmeyeceği belirlenir.

Uyarı: Bu metin, genel bilgilendirme amaçlıdır ve hukuki tavsiye yerine geçmez. Herhangi bir hukuki işlem yapmadan önce mutlaka bir avukata danışmanız önerilir.