Duruşmada Hazır Bulunması Gerekenler

Ceza muahkemesinin amacı her ne kadar maddi gerçeğe ulaşmak ise de bu maddi gerçeğe ulaşmanın bir usulü vardır. Ancak usulüne uygun olarak yapılmış bir yargılama adalete hizmet eder. Duruşma bir mayın tarlası gibidir. Her yerde insan haklarına ilişkin düzenlenen hak ve özgürlükler düzenlenmiş olup bu mayınlardan bir tanesine bile basılması adil yargılanma hakkının ihlali anlamına gelecektir. Maddi gerçeğe ulaşılmaya çalışırken bu hak ve özgürlüklerden bir tanesini bile ihlal etmeden gerçeğe ulaşmak gerekmektedir.

Amaç kutsal olduğu kadar bu amaca giden yolda kutsaldır. Tüm ceza muhakemesine hakim olan bu düşünce duruşmada en belirgin şekilde kendini göstermektedir. Duruşmada yapılabilecek olan usuli bir hata daha önce yapılmış olan usulüne uygun bir işlemi sakatlayabilir ya da yok edebilir.

Duruşmada Hazır Bulunması Zorunlu Olanlar Kimlerdir?

Hükme katılacak hakimlerin, Cumhuriyet Savcısının, Zabıt Katibinin ve kanunun zorunlu müdafiliği kabul ettiği haller için avukatın duruşmada bulunması şarttır. Söz konusu zorunlu müdafilik halleri aşağıda verilen haller için söz konusu olur. Bu haller;

  • Çocuk, kendisini savunamayacak derecede malul veya sağır ve dilsiz sanıklara istemi aranmaksızın bir avukat görevlendirilir.
  • Alt sınırı beş yıldan fazla hapis cezasını gerektiren suçlardan dolayı yapılan soruşturma ile kovuşturma aşamaları için bir avukat görevlendirilir.

Burada belirtmek gerekir ki avukatın mazeret göstermeden duruşmaya gelmemesi ya da görülen duruşmayı terk etmesi halinde söz konusu duruşmaya devam edilir. Fakat, sanığın sorgusunun yapıldığı ya da esas hakkında savunma yapılan aşamalarda zorunlu müdafiin bulunması şartı mevcuttur.

Ceza Muhakemesi Kanunu 289. maddenin 1-e fıkrasında yer alan düzenlemeye göre; Cumhuriyet savcısı ya da duruşmada kanunen mutlaka bulunması gereken Zabıt Katibinin ve kanunun zorunlu müdafiliği kabul ettiği haller için avukatın yokluğunda duruşmanın yapılması hükmün bozulma nedenlerinden birisidir.

Açık ya da Kapalı Duruşma Yapma Şartları Nelerdir?

Öncelikle belirtmemiz gerekir ki; duruşmanın açık şekilde yapılması kuralken kapalı şekilde yapılması bu kuralın istisnasını oluşturur. Söz konusu bu istisnai durumlar genel ahlakın ya da kamu güvenliğinin kesin suretle gerekli kıldığı hallerdir. Söz konusu bu hallerde duruşmanın bir kısmı ya da tamamının kapalı şekilde yapılmasına mahkeme tarafından karar verilebilir. Ancak burada belirtmek gerekir ki; kapalı duruşma yapılması hakkındaki gerekçeli karar ve mahkemenin son hükmü ilgili duruşmanın kapalı şekilde yapılmasına karar verildiği takdirde mutlak suretle açık duruşmada açıklanır.

Sanık koltuğunda oturan kişinin on sekiz yaşını doldurmamış olduğu hallerde duruşma kapalı şekilde yapılır ve duruşma sonunda karar da kapalı duruşmada açıklanır.

Mahkemede duruşmanın kapalı şekilde yapıldığı hallerde; bazı kişilerin duruşmadan bulunmasına izin verilebilir. Söz konusu bu halde; görülen duruşmanın kapalı olmasını gerektiren hususlar konusunda açıklama yapmamaları için adı geçen kişiler uyarılırlar ve bu durum duruşma tutanağında kayıt altına alınır. Buna ek olarak; kapalı şekilde görülen duruşmanın içeriği hiçbir iletişim aracı ile yayımlanamaz.

Duruşmanın Sona Ermesi ve Hüküm Verilmesi Nedir?

Delillerin tartışıldığı aşamanın ardından duruşmanın sona erdiği duruşmada yer alan taraflara açıklanır ve mahkeme hakimleri hüküm vermek amacıyla müzakereye çekilir. Mahkeme hakimleri arasında yapılan müzakerenin ardından açık duruşmada son karar yani hüküm açıklanır. Söz konusu bu son karar; beraat, ceza verilmesine yer olmadığı, mahkûmiyet, güvenlik tedbirine hükmedilmesi, davanın reddi ve düşmesi vb. gibi kararlardan biri olabilir. Aşağıda yer alan kanun maddesinde mahkemenin son kararı için çeşitli haller verilmiştir;

Birden Çok Cumhuriyet Savcısı Ve Avukatın Duruşmaya Katılması

CMK m.189- (1) Birden çok Cumhuriyet savcısı ve birden çok avukat aynı zamanda duruşmaya katılabilecekleri gibi aralarında işbölümü de yapabilirler.

C. Savcısı katılmadan duruşma yapılamaz. Yine kanunun zorunlu müdafiliği aradığı durumlarda da duruşma yapılamaz. Duruşmaya bir C. savcısının katılması yeterlidir. Nitekim savcılık makam olarak temsil edilir. Dosyanın karmaşık, kapsamlı olması durumunda yada dosyaya özel bir önemin verilmesinin gerektiği durumlarda birden çok C. savcısı duruşmaya katılabilir. C. Başsavcısının yaptığı işbölümüne göre ve değişerek de duruşmaya katılabilirler.

1421 sayılı yasada “birkaç” denemekteydi. Bu da bir sınırlamaya neden olmaktaydı. Bunun yerine “birden çok” denilerek sınırlama kaldırılmıştır. Müdafilik açısından da bir sınırlama söz konusu olmayıp duruşma salonunun imkan ve olanakları çerçevesinde birden çok müdafii sanığı savunabilir.

C. savcısının suçtan zarar gören sıfatı ile duruşmada bulunmasına yasal bir engel yoktur. Ancak mağdur sıfatı ile anlatımına başvurulduğu takdirde, savcılık makamının başka bir C. savcısı tarafından doldurulması gerekir.6

Ceza muhakemesinde duruşma, sanığın savunma hakkı açısından önemli bir evre olduğundan yargılanan kişinin bir ceza avukatı vasıtasıyla temsil edilmesi hak kayıplarını engelleyecektir.

Avukat Aziz Cihan KAÇIRAN - Gaziantep ACK Avukatlık Ofisi Gaziantep Ağır Ceza Avukatı Anlaşmalı ve Çekişmeli Boşanma Avukatı
Duruşmada Hazır Bulunması Gerekenler 1

SANIĞIN YOKLUĞUNDA DURUŞMA YAPILABİLECEK HALLER

1-) Suçun sadece adli para cezası veya müsadereyi gerektirmesi

Sanığa atılı suçun kanunda yazan cezası, yalnızca veya birlikte adli para cezasını veya müsadereyi gerektirmekte ise; sanık gelmese bile yokluğunda duruşma yapılabilir. Bu gibi hallerde sanığa davetiye gönderilir. Gönderilen davetiye de gelmese bile hakkında duruşma yapılacağı ihtar olunur.

2-) Mahkumiyet dışında bir karar verilmesi

Sanık hakkında hakim tarafından, toplanan bütün delillere göre, mahkumiyet hükmü dışında başkaca bir karar verilmesi gerektiği kanısına varılırsa, sanığın sorgusu yapılmamış olsa bile yokluğunda duruşma yapılabilir.

3-) Sorgusu yapılmış sanığın savuşması

Sanık, duruşmaya geldikten sonra duruşmadan savuşursa veya ara vermeyi izleyen oturuma gelmezse, bu durumda sanığın önceden sorgusunun yapılmış olması durumunda ve artık hazır bulunmasına mahkemece gerek görülmezse dava sanığın yokluğunda bitirilebilir.

4-) Duruşmanın disiplinini bozan sanığın mahkeme salonundan dışarı çıkartılması

Sanık, duruşmanın disiplinini bozucu davranışlarda bulunursa, mahkemece sanığın dışarı çıkartılmasına karar verilebilir. Bu halde sanığın yokluğunda duruşmaya devam olunur. Fakat bu durumda dikkat edilmesi gereken, sanığın müdafisi yoksa sanık hakkında zorunlu müdafi görevlendirilmesi yapılır.

5-) Tanık veya suç ortaklarının dinlenmesi sırasında sanığın dışarı çıkartılması

Sanığın suç ortaklarından birinin veya davanın tanıklarından birinin, sanığın yüzüne karşı gerçekleri söylemeyeceğinden endişe edilmesi durumunda mahkeme, ilgili kişinin sorgusu veya dinlenilmesi sırasında sanığın dışarı çıkartılmasına karar verebilir. Bu dışarı çıkarma hali geçici olduğu için sanık için zorunlu müdafi atanmasına gerek yoktur.

6-) Sanığın bağışık tutulması

Sanığın duruşmadan bağışık tutulabilmesi için önceden sorgusunun yapılmış olması gerekmektedir. Bu anlamda sanığın kendisi veya bu hususta yetkilendirdiği müdafi isterse, mahkeme sanığın duruşmada hazır bulunmaktan bağışık tutulmasına karar verebilir. Burada dikkat edilmesi gereken husus, sanığın bağışık tutulmayı istemesi gerekmektedir. Mahkeme kendiliğinden sanığı duruşmadan bağışık tutamaz.

Bu konu hakkında benzer makaleler için tıklayın

Yazımızı Beğendiniz Mi?

Yorum bırakın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Call Now

Scroll to Top
WhatsApp
Avukata Soru Sor
Merhaba, daha fazla bilgi için, konusunda uzman avukat uygun bir ücret karşılığında size yardımcı olup yol haritanızı çizecektir.