1) İSPAT YÜKÜ
Kanunda aksine bir hüküm bulunmadıkça, taraflardan her biri, hakkını dayandırdığı olguların varlığını ispatla yükümlüdür.
TMK MADDE 6’NIN GEREKÇESİ
Madde 1984 tarihli öntasarının 6 ncı maddesinden kısmen değiştirilerek alınmış, konu ve kenar başlıkları günümüz diline uyarlanarak aynen korunmuştur.
TMK MADDE 6 İLE İLGİLİ YARGITAY KARARI
Yargıtay
1.Hukuk Dairesi
Esas : 2017/3391
Karar : 2018/14648
Karar Tarihi : 19.11.2018
MAHKEMESİ : … BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ 1. HUKUK DAİRESİ
DAVA TÜRÜ : TAPU İPTALİ VE TESCİL
Taraflar arasında görülen tapu iptali ve tescil davası sonunda, yerel mahkemece davanın kabulüne karar verilmiş, davalı vekilinin istinaf başvurusunun … Bölge Adliye Mahkemesi 1.Hukuk Dairesi tarafından reddine ilişkin olarak verilen karar davalı vekili tarafından yasal süre içerisinde temyiz edilmiş olmakla dosya incelendi, Tetkik Hakimi …’un raporu okundu, açıklamaları dinlendi, gereği görüşülüp düşünüldü;
KARAR
Dava, bağıştan rücu hukuksal nedenine dayalı tapu iptali-tescil isteğine ilişkindir.
Davacı, … Köyü … Camisinin giderlerinde kullanılması amacıyla 1615 parsel (yenileme ile 465 ada 6 parsel) sayılı fındık bahçesi vasfındaki taşınmazını … Köyü tüzel kişiliğine bağışladığını, … ilinin Büyükşehir olmasının ardından dava konusu taşınmazın davalı belediyeye temlik edildiğini ve cami giderlerinin karşılanmasının mümkün olmadığını, yine 1616 parsel (yenileme ile 465 ada 5 parsel) sayılı fındık bahçesi vasfındaki taşınmazdan elde edilen gelirin,….İlköğretim Okulunun ihtiyaçlarında kullanılması amacıyla İkisu Köyü tüzel kişiliğine bağışladığını, okulun 22 yıl hizmet verdikten sonra kapatıldığını, her iki taşınmaz yönünden de bağıştan rücu şartlarının gerçekleştiğini ileri sürerek, tapu kayıtlarının iptali ile adına tesciline karar verilmesini istemiştir.
Davalı, davanın reddini savunmuştur.
Mahkemece, bağıştan rücu şartlarının gerçekleştiği gerekçesiyle davanın kabulüne karar verilmiş, davalı vekilinin istinaf başvurusu … Bölge Adliye Mahkemesi 1.Hukuk Dairesi tarafından reddedilmiştir.
Dosya içeriği ve toplanan delillerden; çekişme konusu 1615 parsel (yenileme ile 465 ada 6 parsel) ve 1616 parsel (yenileme ile 465 ada 5 parsel) sayılı taşınmazlar davacıya ait iken 02.03.2011 tarihinde 1615 parsel (yenileme ile 465 ada 6 parsel) sayılı taşınmazı, 16.11.1990 tarihinde 1616 parsel (465 ada 5 parsel) sayılı taşınmazı kayıtsız, şartsız ve bedelsiz olarak … Köyü Tüzel Kişiliğine bağışladığı, köy defterindeki 12.03.2001 tarihli karara göre de “belirtilen taşınmazlar … tarafından 1615 parsel (465 ada 6 parsel) sayılı taşınmaz üzerindeki fındıklıktan elde edilen gelir ile … Camiinin giderleri karşılanacak, diğer 1616 parsel (465 ada 5 parsel) sayılı taşınmazdan elde edilen gelir ile … İlk öğretim okulunun ihtiyaçları karşılanacak, parselin ikinci yarısından gerek duyulması halinde okul arsası tahsis edilmesine oy birliği karar verildi koşuluna tabi tutularak bağışlandığı, 2012 yılında …’un Büyükşehir olması sonucunda … Köyü Tüzel Kişiliğinin sona erdiği ve … Belediyesi’ne mahalle olarak bağlandığı, 21.11.2014 tarihinde de … Belediyesi adına tashihen taşınmazların tescil edildiği, bilahare yenileme çalışmaları neticesinde 465 ada 5 parsel ile 465 ada 6 parsel sayılı taşınmazların oluştuğu anlaşılmaktadır.
Bilindiği üzere, bağıştan dönme (rücu) bağışlayanın tek yanlı, bağışlanana varması gereken beyanıyla geriye yürürlü (makable şamil) olarak hukuki ilişkiye son veren yenilik doğurucu bir haktır. Bağışlayan koşullu veya mükellefiyetli şekilde bağışta bulunmuşsa, bağışlanandan hukuka, ahlaka aykırı veya imkansız olmadığı sürece 818. sayılı Borçlar Kanunu’nun (BK) 241. 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu’nun (TBK) 291. maddesi uyarınca koşul veya mükellefiyetin yerine getirilmesini isteyebilir. Haklı bir neden olmaksızın yerine getirilmemesi halinde de BK. nin 244/3. TBK. nin 295. maddesine dayanarak bağıştan dönme hakkını kullanıp verdiğini geri isteyebilir.
Hemen belirtmek gerekir ki; bağış sözleşmesindeki koşul veya mükellefiyetin niteliğinin, kapsamının yerine getirilme zamanının tam olarak tespiti büyük önem taşır. Bu itibarla salt kullanılan sözlerin değil, tarafların gerçek iradelerinin ve bağışlayanın asıl amacının ortaya çıkarılması gerekir. Ayrıca amacın gerçekleşmeyeceğinin kesin biçimde anlaşılması tarihi ile bu tarihten itibaren BK. nin 246. TBK. nin 297. maddesine göre bir yıllık hak düşürücü süre içerisinde bağıştan dönme (rücu) hakkının kullanılıp kullanılmadığının araştırılması da zorunludur.
Somut olaya gelince; davacı dava dilekçesinde 1616 parsel (yenileme ile 465 ada 5 parsel) sayılı taşınmaz üzerindeki okulun 1990 yılında yapıldığını, 22 yıl hizmet verdikten sonra kapatıldığını bildirmiştir. Bu tarih 2012 yılına tekabül etmektedir. Dava tarihinin 16.01.2015 olduğu gözetildiğinde, davacının okulun kapatılmasını öğrendiği tarih ile dava tarihi arasında BK. nin 246. TBK. nin 297. maddesine göre bir yıllık hak düşürücü sürenin geçtiği tartışmasızdır.
Öte yandan, yine davacı dava dilekçesinde çekişme konusu taşınmazların ilçe belediyesine devredilmesi nedeniyle, köy camiinin giderlerinin karşılanmasının artık mümkün olmadığını ileri sürmüş ise de, il ve ilçe sınırlarının değiştirilmesi bir idari tasarruf olup, bunda davalının bir kusurunun bulunduğundan söz etme imkanı da yoktur.
Hal böyle olunca; davanın reddine karar verilmesi gerekirken, yanılgılı değerlendirme ile yazılı olduğu üzere karar verilmesi doğru değildir.
Davalının temyiz itirazlarının kabulü ile 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 373/1. maddesi uyarınca Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA, İlk Derece Mahkemesi kararının yukarıda yazılı nedenlerden dolayı 6100 sayılı HMK’nın 371/1-a maddesi uyarınca BOZULMASINA, dosyanın kararı veren … 2. Asliye Hukuk Mahkemesi’ne, kararın bir örneğinin … Bölge Adliye Mahkemesi 1.Hukuk Dairesi’ne gönderilmesine, alınan peşin harcın temyiz edene geri verilmesine, 19.11.2018 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.