BOŞANMA VE SONUÇLARI
Bu makale içerisinde Türk Medeni Kanunu’ na göre boşanmanın nedenleri ve boşanmanın sonuçları olan nafaka, maddi ve manevi tazminat, mal rejimi (eşler arasında paylaşım) , katılma payı , değer artış payı ve çocuklarla şahsi ilişkinin kurulmasına dair detaylı bilgilendirme ve araştırmaları bulabilirsiniz.
Boşanma davalarında, Boşanma Avukatı olarak Gaziantep ve genelinde hukuki danışmanlık hizmeti vermekteyiz. Gaziantep gibi büyük bir şehirde her zaman iyi avukat bulmak elbette ki zor oluyor. Boşanma Avukatı olarak müvekkillerimizin hak kayıpları yaşamadan en kısa sürede davalarını sonuçlandırmalarına yardımcı olmayı hedefliyoruz.
Alanında uzman ve tecrübeli boşanma avukatı kadromuzla boşanma davaları başta olmak üzere aile hukukunun tüm alanlarında müvekkillerimize destek veriyoruz. Amacımız etik kurallar içerisinde sizlere sonuca ulaştıracak çözümler üretmektir. Boşanma avukatı arıyorsanız Gaziantep için tüm ilçelerden bizler ile iletişime geçebilirsiniz.
BOŞANMANIN NEDENLERİ
A. ÖZEL BOŞANMA NEDENLERİ
- ZİNA ( TMK md. 161 )
- HAYATA KAST, PEK KÖTÜ VE ONUR KIRICI DAVRANIŞ (TMK md. 162 )
- SUÇ İŞLEME VE HAYSİYETSİZ HAYAT SÜRME ( TMK md. 163 )
- TERK ( TMK md. 164 )
- AKIL HASTALIĞI ( TMK md. 165 )
1. ZİNA
Türk Medeni Kanunu 161. maddesi ile hüküm altına alınmıştır. Buna göre:
“Eşlerden birisi zina (Zina, toplumun etik anlayışlarıyla uygun olmayan cinsel ilişki veya evli olmayan kişiler arasındaki cinsel ilişki. “Zina” kelimesi beraberinde söz konusu cinsel ilişkinin meşru olmadığı anlamını getirir; insanlık tarihi boyunca çeşitli kültür ve dinlerde zina cezayı gerektiren bir suç olarak görülmüştür) ederse diğer eş boşanma davası açabilir. Davaya hakkı olan eşin boşanma sebebini öğrendiği tarihten itibaren altı ay ve her halde zina eyleminin üzerinden beş yıl geçmekle dava hakkı düşer. Affeden tarafın dava hakkı yoktur.”
AÇIKLAMALAR
Zina, kişinin bilerek ve isteyerek kendi irade serbestîsi ile karşı cinsten biri ile bir defa dahi olsa cinsel ilişkide bulunmuş olmasıdır. Zina mutlak boşanma nedenidir.
Bu nedenle “zina” nedeniyle boşanma davası açan kişi, davası reddedilmiş olsa bile sonrasında evlilik birliğinin sarsılması nedeni ile boşanma davası açabilecektir.
Ayrıca zina hem özel hem de genel bir boşanma nedeni olduğundan, eş dilerse aynı dava içerisinde zina nedeni ile boşanma sebebini dilerse hem zina nedeni ile hem de evlilik birliğinin sarsılması nedeni ile boşanma davası açabilecektir. [2]
Davaya hakkı olan eşin boşanma sebebini öğrendiği tarihten itibaren altı ay ve her halde zina eyleminin üzerinden beş yıl geçmekle dava hakkı düşer.
Süre, zinanın tek bir eylem halinde olması durumunda olay tarihinden itibaren, devam eden zina ilişkisinde ise en son eylemin yani cinsel ilişkinin gerçekleştiği tarihten itibaren başlar.[3]
Buradaki süreler hak düşürücü süreler olduğundan hâkim sürelere uyulup uyulmadığını kendiliğinden gözetecektir.
Zina eylemini affeden kişinin dava hakkı yoktur. August Egger’a göre af, “ zihniyetteki bir tahavvülden, mağdur eşin kendisine yapılan haksızlığı, içinde yenmesinden ibarettir.” [4] Af kişiye sıkı sıkıya bağlı bir hak olup afta temsil kurumu yoktur. Affetmenin geçerli olabilmesi için serbest bir irade ürünü olması gerekmektedir. Bu nedenle affeden eşin ayırt etme gücünü yitirmemiş olması gerekir. Bununla birlikte af, açık olabileceği gibi zımni de olabilir.
Zina davasında, ispat yükü genel kural gereğince davacıdadır.
Ancak zina için olayın suçüstü olması gerekmez, zina yapıldığına dair kuvvetli delil ve emarelerin olması halinde tarafların zina yaptığı kabul edilir. [5]
2. HAYATA KAST, PEK KÖTÜ VE ONUR KIRICI DAVRANIŞ
Türk Medeni Kanunu 162. maddesi ile hüküm altına alınmıştır. Buna göre:
“Eşlerden her biri diğeri tarafından hayatına kastedilmesi veya kendisine pek kötü davranılması ya da ağır derecede onur kırıcı bir davranışta bulunulması sebebiyle boşanma davası açabilir. Davaya hakkı olan eşin boşanma sebebini öğrenmesinden başlayarak altı ay ve her halde bu sebebin doğumunun üzerinden beş yıl geçmekle dava hakkı düşer. Affeden tarafın dava hakkı yoktur.”
Hayata Kast , Pek Kötü ve Onur Kırıcı Davranış sebebine dayalı olarak boşanma davası açılabilmesi için mutlak surette bir ceza yargılaması olması gerekmemektedir. Cezai olarak şikayetçi olmayan taraf boşanma davası açıp yasal haklarını kullanabilecektir.
AÇIKLAMALAR
Hayata kast, eşlerden biri tarafından diğerini öldürmek amacı ile yapılmış davranışlardır. Kasta dayanmayan davranışlar dikkate alınmadığı gibi öldürme tehdidi de hayata kast sayılmamaktadır. Ayrıca eş dışındaki kişilere ( örneğin, eşin anne, baba veya kardeşlerine ) yönelen eylemler TMK. 162. madde kapsamında değil, “suç işleme” veya “genel geçimsizlik sebebi” kapsamında düşünülecektir. [6]
Yargıtay yerleşik içtihatlarında da belirtildiği üzere,
“Pek kötü davranış manevi şekilde sözlü veya yazılı olarak yapılabilecektir. Önemli olan eylemin doğrudan eşin namus ve şerefine yöneltilmiş olmasıdır.”[7]
Pek kötü veya onur kırıcı davranış nedeniyle boşanmaya karar verilebilmesi hususu, boşanma hukukunun ilkelerinden olan “re’sen araştırma ilkesi,(hakimin kendiliğinden bir takım hususları dikkate alması) yargılamanın hâkim tarafından yürütülmesi ilkesi, hâkimin aydınlatma ödevi, hâkim hukuku re’sen uygular ilkesi ve hâkimin delilleri serbestçe takdir etmesi, vicdani kanaat sistemi, boşanma yargılamasında rasyonel amaç”ilkeleriyle birlikte değerlendirilecek ve eşlerin sosyal, kültürel ve eğitim durumları ile yaşadıkları çevre, yöresel davranış biçimleri, örf ve adetler dikkate alınarak hâkim tarafından takdir edilecektir.
Yargıtay’ın yerleşik içtihatlarına göre;
“Hayata kast, pek kötü veya onur kırıcı davranış mutlak boşanma sebeplerindedir. Bu nedenledir ki ayrıca ortak hayatın bu nedenlerden dolayı diğer eş için çekilmez bir duruma gelmiş olup olmadığının hâkim tarafından araştırılmasına gerek yoktur.”[8]
3. SUÇ İŞLEME VE HAYSİYETSİZ YAŞAM SÜRME
Türk Medeni Kanunu 162. maddesi ile hüküm altına alınmıştır. Buna göre:
“Eşlerden biri küçük düşürücü bir suç işler veya haysiyetsiz bir hayat sürer ve bu sebeplerden ötürü onunla birlikte yaşaması diğer eşten beklenemezse, bu eş her zaman boşanma davası açabilir.”
AÇIKLAMALAR
Maddede “küçük düşürücü suç”un tanımı yapılmamıştır. Ancak 1982 Anayasası 76. maddesi altında düzenlenen “Milletvekili Seçilme Yeterliliği”nde bu suçlar tahdidi olarak sayılmıştır. Şöyle ki; “taksirli suçlar hariç toplam bir yıl veya daha fazla hapis ile ağır hapis cezasına hüküm giymiş olanlar; zimmet, ihtilâs, irtikâp, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık sahtecilik, inancı kötüye kullanma, dolanlı iflas gibi yüz kızartıcı suçlarla, kaçakçılık, resmî ihale ve alım satımlarına fesat karıştırma, devlet sırlarını açığa vurma,terör eylemlerinet katılma ve bu gibi eylemleri tahrik ve teşvik suçları”. Maddedeki bu kavram hem yüz kızartıcı hem de bu nitelikte olmayan diğer cürümleri kapsamaktadır. Bu şekilde bir suç işleyen eşin ceza kovuşturmasına uğraması da şart değildir. Bu suçlardan birinin evlilik birliği devam ederken işlenmiş olması ve birlikte hayat sürmenin çekilmez olması yeterlidir.
“Nitekim evlilik öncesi işlenen ve evlendiği eşinin de haberdar olduğu bir suç dolayısıyla boşanma davası açılamaz. Ki bu husus dürüstlük kurallarına aykırılık teşkil etmektedir.”[9]
Haysiyetsiz hayat sürmede ise toplumun değer yargıları ile bağdaşmayan, toplumca hoş görülmeyen ve ayıplanan davranış içerisinde olmak ve bu davranışların devamlılık arz etmesi gerekmektedir. Her iki suç nedeni ile kanunda hak düşürücü süre öngörülmediğinden bu sebeplerden herhangi bir ile her zaman boşanma davası açılabilecektir.
4. TERK
Türk Medeni Kanunu 164. maddesi ile hüküm altına alınmıştır. Buna göre:
“Eşlerden biri, evlilik birliğinden doğan yükümlülüklerini yerine getirmemek maksadıyla diğerini terk ettiği veya haklı bir sebep olmadan ortak konuta dönmediği takdirde ayrılık, en az altı ay sürmüş ve bu durum devam etmekte ve istem üzerine hâkim tarafından yapılan ihtar sonuçsuz kalmış ise; terk edilen eş, boşanma davası açabilir. Diğerini ortak konutu terk etmeye zorlayan veya haklı bir sebep olmaksızın ortak konuta dönmesini engelleyen eş de terk etmiş sayılır.
Davaya hakkı olan eşin istemi üzerine hâkim, esası incelemeden yapacağı ihtarda terk eden eşe iki ay içinde ortak konuta dönmesi gerektiği ve dönmemesi halinde doğacak sonuçlar hakkında uyarıda bulunur. Bu ihtar gerektiğinde ilan yoluyla yapılır. Ancak, boşanma davası açmak için belirli sürenin dördüncü ayı bitmedikçe ihtar isteminde bulunulamaz ve ihtardan sonra iki ay geçmedikçe dava açılamaz.”
AÇIKLAMALAR
Terk edilen eş boşanma davası açmadan önce Aile Mahkemesine başvurarak ihtar talep etmelidir. İhtar talep edebilmek için terk edildiği tarihten itibaren en az 4 ayın tamamlanmış olması gerekir. Aile mahkemesi terk eden eşe ortak konuta dönmesi için iki aylık süre verir. Adresi tüm aramalara rağmen tespit edilemeyen eşe ihtarname ilanen yapılacaktır. İlanen tebliğ son ilan tarihinden itibaren 15 gün sonra yapılmış sayılır. İhtarnamenin davanın açıldığı yer mahkemesinden istenmesi taraflara ileride kolaylık sağlayacaktır. Yargıtay’ın yerleşik içtihatlarına göre:
“İhtarname gönderilerek eve davet edilen eşin bütün kusurlu davranışları bağışlanmış olduğu kabul edilir. Dolayısıyla terk nedenine dayalı boşanma davasında diğer boşanma nedenleri ileri sürülerek boşanma talebinde bulunulamaz.”[10]
Son olarak ihtarnamede davet edilen konutun adresi bildirilmeli, konut açık ve konuta girişin temini sağlanmalıdır. Ayrıca kişi davet edildiğinde, davet edildiği adrese göre yol gidiş ve her ihtimale karşılık dönüş masraflarında karşılanması gerekmektedir. Terk edilen eş baştaki 4 ay ve ihtarnamenin tebliğinden itibaren 2 ay olmak üzere, toplam 6 ay eve dönmediği takdirde terk nedeni ile boşanma davası açabilecektir.
“Terk nedeni ile açılan davada Medeni Kanunda belirtilen diğer boşanma nedenlerine dayanarak boşanmaya karar verilemez.”[11]
5. AKIL HASTALIĞI
Türk Medeni Kanunu 165. maddesi ile hüküm altına alınmıştır. Buna göre:
“Eşlerden biri akıl hastası olup da bu yüzden ortak hayat diğer eş için çekilmez hale gelirse, hastalığın geçmesine olanak bulunmadığı resmi sağlık kurulu raporuyla tespit edilmek koşuluyla bu eş boşanma davası açabilir.”
AÇIKLAMALAR
Akıl Hastalığı nedeniyle boşanma davası açma imkânı “sağlıklı” eşe verilmiştir. Açılan bir davada gerek dava ve gerekse taraf ehliyeti kamu düzeni ile ilgili olduğundan hâkim tarafından kendiliğinden dikkate alınacaktır. Dava akıl hastası olduğu iddia edilen eşe yöneltilir. Davaya bakan mahkeme akıl hastası olduğu iddia edilen davalı durumundaki eşe kanuni temsilci tayin edilmek üzere Sulh Hukuk Mahkemesine yazı yazacak ve bu durum bekletici mesele yapılacaktır.
“Akıl hastalığı nedeniyle boşanma davası tayin edilen ve davada temsil izni verilen kanuni temsilci vasıtasıyla yürütülecektir.”[12]
Ayrıca daha önce kısıtlanarak kendisine vasi tayin edilmiş olan eşin kanuni temsilcisi, davacı veya davalı olsun duruşmalarda temsilcisi olduğu eşi temsil edebilmesi için Sulh Hukuk Mahkemesi hâkiminden izin almalıdır.
B. GENEL BOŞANMA NEDENLERİ
- EVLİLİK BİRLİĞİNİN SARSILMASI ( TMK md. 166/1–2 )
- ANLAŞMALI BOŞANMA ( TMK md. 166/3 )
- ORTAK HAYATIN YENDEN KURULAMAMASI SEBEBİ İLE BOŞANMA ( TMK md. 166/4 )
1. EVLİLİK BİRLİĞİNİN SARSILMASI
Türk Medeni Kanunu 166/1. maddesi ile hüküm altına alınmıştır. Buna göre incelenecek olursa :
“Evlilik birliği, ortak hayatı sürdürmeleri kendilerinden beklenmeyecek derecede temelinden sarsılmış olursa, eşlerden her biri boşanma davası açabilir.”
AÇIKLAMALAR
Evlilik birliğinin temelden sarsılması nedeniyle açılan boşanma davasında 4/5/1988 tarih ve 3444 sayılı Kanun ile yapılan düzenleme ile birlikte davacının kusursuz olması ya da daha az kusurlu olması şartı ortadan kalkmıştır. “Eşlerden her ikisi de kusurlu olabileceği gibi, her ikisi de kusursuz olabilir. Önemli olan açılan boşanma davasında ağır kusurlu olmamaktır.”[13]
Türk Medeni Kanunu 166/1. maddesi ile hüküm altına alınmıştır. Buna göre incelenecek olursa :
“Evlilik birliği, ortak hayatı sürdürmeleri kendilerinden beklenmeyecek derecede temelinden sarsılmış olursa, eşlerden her biri boşanma davası açabilir.”
AÇIKLAMALAR
Evlilik birliğinin temelden sarsılması nedeniyle açılan boşanma davasında 4/5/1988 tarih ve 3444 sayılı Kanun ile yapılan düzenleme ile birlikte davacının kusursuz olması ya da daha az kusurlu olması şartı ortadan kalkmıştır. “Eşlerden her ikisi de kusurlu olabileceği gibi, her ikisi de kusursuz olabilir. Önemli olan açılan boşanma davasında ağır kusurlu olmamaktır.”[13]
Taraflardan birinin kusurun diğerine üstün tutmanın mümkün olmadığı durumlarda ise taraflar eşit kusurlu sayılarak boşanmaya karar verilecektir. Bu nedenle açılacak davada evlilik birliğini temelinden sarsan olayların sabit olması ve bu olayların iddia eden tarafça kanıtlanması gerekir. Aksi takdirde açılan davanın reddi gerekmektedir.
“Yıkanmaktan kaçınma, kadının rızası dışında meydana gelen ırzına geçilme, ters ilişki eşler arasında cinsel uyum ve doyumun sağlanamaması, ev işlerini yapmama, ağız ve vücut kokusu” Yargıtay içtihatları ile hüküm altına alınan evlilik birliğinin sarsılması nedeniyle boşanma sebeplerine örnek gösterilebilir. Buna karşılık “çocuklarının olmaması, bağımsız konut sağlamama, kadının çalışmak istemesi” evlilik birliğinin sarsılması nedeniyle boşanma nedenlerinden sayılmamaktadır.
Kanun 166. maddenin 2. fıkrasında “Açılan Davaya İtiraz ve Hakkın Kötüye Kullanılması” hususunu düzenlemiştir. Buna göre:
“Yukarıdaki fıkrada belirtilen hallerde, davacının kusuru daha ağır ise, davalının açılan davaya itiraz hakkı vardır. Bununla beraber bu itiraz, hakkın kötüye kullanılması niteliğinde ise ve evlilik birliğinin devamında davalı ve çocuklar bakımından korunmaya değer bir yarar kalmamışsa boşanmaya karar verilebilir.”
Yargıtay 2. Hukuk Dairesi’nin 02.12.1991 tarihli, 1991/12450 Esas ve 1991/14351 Karar sayılı ilamı bu hususa örnek teşkil eder. Şöyle ki:
“Aynı evde oturmakla birlikte çok uzun süre birbirleri ile bağlantı kurmayan ve konuşmayan eşlerden birinin açtığı boşanma davasına diğer eşin karşı çıkması hakkın kötüyü kullanılması niteliğindedir.”[14]
2. ANLAŞMALI BOŞANMA DAVASI
Türk Medeni Kanunu 166/3. maddesi ile hüküm altına alınmıştır. Buna göre:
“Evlilik en az bir yıl sürmüş ise, eşlerin birlikte başvurması ya da bir eşin diğerinin davasını kabul etmesi halinde, evlilik birliği temelinden sarsılmış sayılır. Bu halde boşanma kararı verilebilmesi için, hâkimin tarafları bizzat dinleyerek iradelerinin serbestçe açıklandığına kanaat getirmesi ve boşanmanın mali sonuçları ile çocukların durumu hususunda taraflarca kabul edilecek düzenlemeyi uygun bulması şarttır. Hâkim, tarafların ve çocukların menfaatlerini göz önünde tutarak bu anlaşmada gerekli gördüğü değişiklikleri yapabilir. Bu değişikliklerin taraflarca da kabulü halinde boşanmaya hükmolunur. Bu halde tarafların ikrarlarının hâkimi bağlamayacağı hükmü uygulanmaz.”
AÇIKLAMALAR
Anlaşmalı boşanma davasında, ilgili madde gereğince taraflar aynı dilekçe ile müracaat ederse; hem davacı hem de davalı sıfatına haizdirler.
Anlaşmalı boşanma davasında, taraflar bir konuda dahi anlaşamamışlarsa hâkim anlaşmalı boşanmaya karar veremeyecektir. Davada taraflar boşanmanın mali sonuçları hakkında üzerinde anlaştıkları anlaşma metnini mahkemeye sunabilecekleri gibi, yapılan anlaşma duruşma tutanağa geçirilerek altını imzalayabileceklerdir.
“Anlaşmalı boşanma davasında yoksulluk nafakası verileceğine dair bir anlaşma mevcut değilse yani yoksulluk nafakası istenmedikçe boşanma kararının kesinleşmesi ile bu karar boşanma ve boşanmanın feri sonuçları hakkında kesin hüküm teşkil edeceğinden daha sonra yoksulluk nafakası istenemez.”[15]
Tarafların evliliği henüz 1 yılını doldurmamış olsa bile , taraflar boşanmak istediklerinde anlaşmalı boşanma süreci gibi kısa bir vade de tarafların boşanma davaları tarafımızca gerçekleştirilmektedir.
3. ORTAK HAYATIN YENİDEN KURULAMAMASI SEBEBİ İLE BOŞANMA
Türk Medeni Kanunu 166/4. maddesi ile hüküm altına alınmıştır. Buna göre:
“Boşanma sebeplerinden herhangi biriyle açılmış bulunan davanın reddine karar verilmesi ve bu kararın kesinleştiği tarihten başlayarak üç yıl geçmesi halinde, her ne sebeple olursa olsun ortak hayat yeniden kurulamamışsa evlilik birliği temelden sarsılmış sayılır ve eşlerden birinin istemi üzerine boşanmaya karar verilir.”
AÇIKLAMALAR
İlgili maddede belirtilen koşulların gerçekleşmesi halinde “eşlerden birinin istemi üzerine” boşanmaya karar verilecektir. Böylece Kanun Koyucu önceki davadaki sıfatlarına, haklı ya da haksız olmalarına bakılmaksızın eşlerin her ikisine de davacı olabilme sıfatı tanımıştır. Ayrıca açılan dava feragat nedeniyle reddedilmiş olsa dahi ret kararının kesinleşmesinden itibaren 3 yıl içerisinde taraflar bir araya gelemediklerinden boşanmaya karar verileceği Yargıtay Hukuk Genel Kurulu kararıyla hüküm altına alınmıştır.
“Feragat ve kabul, kesin hükmün hukuki neticelerini hâsıl eder. Feragat beyan tarihinde hukuki sonucunu doğurur. Feragat üzerine verilen kararın taraflara tebliği suretiyle şekli kesinleşmesini beklemeye gerek yoktur.
Tarafların önce görülen ve feragat nedeniyle ret edilen davanın kesinleşmesinden itibaren yaşamlarını fiilen ayrı sürdürdükleri ve 3 yıl bir araya gelmedikleri sübuta erdiğinden, boşanmaya karar verilmesi gerekir.” [16]
NAFAKA
Türk Medeni Hukukunda nafaka, genel olarak bakım nafakası ve yardım nafakası olarak ikiye ayrılır.[17] Bakım nafakası ise kendi içerisinde tedbir nafakası, yoksulluk nafakası ve iştirak nafakası olmak üzere üçe ayrılır.
A. BAKIM NAFAKASI
- TEDBİR NAFAKASI
- YOKSULLUK NAFAKASI
- İŞTİRAK NAFAKASI
1. TEDBİR NAFAKASI (DAVA SÜRESİ BOYUNCA BAĞLANAN NAFAKA)
1.1 BOŞANMA VE AYRILIK DAVASINDA HÜKMEDİLECEK TEDBİR NAFAKASI
Türk Medeni Kanunu 169. maddesi ile hüküm altına alınmıştır. Buna göre:
“Boşanma veya ayrılık davası açılınca hâkim, davanın devamı süresince gerekli olan, özellikle eşlerin barınmasına, geçimine, eşlerin mallarının yönetimine ve çocukların bakım ve korunmasına ilişkin geçici önlemleri re’sen alır.”
AÇIKLAMALAR
Boşanma davası sırasında hâkim eşlerin ve çocukların zarar görmelerine engel olacak geçici önlemleri alacaktır. Bunlardan; eşlerin ve çocukların geçim ve bakımları için öngörülen önleme, “tedbir nafakası” denmekte ve bu kavram boşanma davasının açılmasından kararın kesinleşmesine kadar olan yargılama sürecinde hâkim tarafından tayin ve takdir olunan belli miktar geçim parasını ifade etmektedir. [18]
“Nafaka, geçinebilmek için zorunlu bir miktar para olduğundan, talep olmasa dahi hâkim re’sen tedbir nafakasına hükmetmekle, gerekli önlemleri almakla yükümlüdür.” [19]
“Tedbir nafakasına dava tarihinden geçerli olmak üzere karar verilmesi gerekir. Ne var ki boşanma davasında açıkça nafaka istemediğini beyan eden eş lehine tedbir nafakasına hükmedilmeyecektir.” [20]
Ancak eş, kendisi için tedbir nafakası istemediğini, sadece çocukları için tedbir nafakası istediğini belirtmiş ise, çocukların lehine tedbir nafakasına karar verilebilir. Ayrıca davadan feragat halinde tedbir nafakasına feragat tarihine kadar hükmedilebilinecektir.
İlgili maddede kusurdan bahsedilmemiştir. Nitekim Yargıtay’ın yerleşik içtihatlarında da belirtildiği üzere boşanma davası devam ederken verilecek tedbir nafakasında kusur önem taşımayacaktır.
Tedbir nafakası miktarı belirlenirken, barınma, yiyecek, giyecek, eğitim, öğretim, tedavi, cep harçlığı ve sigorta primleri gibi giderler dikkate alınacak ve eşlerin ekonomik ve sosyal durumları ile hakkaniyet esasları göz önünde bulundurulacaktır. Nafakaya Türk Lirası üzerinden karar verilecektir.
Ancak tarafların açıkça anlaşmaları halinde yabancı para üzerinden de karar verilebilecektir. Nafakaya ilişkin ilamlar hukuki bakımdan mutlak anlamda kesin hüküm teşkil etmediğinden tarafların ekonomik ve sosyal durumlarındaki değişime göre nafaka miktarı arttırılabilecek veya azaltılabilecektir. Yine bu artırım veya azaltma kararı dava tarihi itibariyle hüküm ifade edecektir.
Son olarak, çocuk için hükmedilen tedbir nafakası, çocuk ergin oluncaya kadar devam eder. Çocuğun ergin olduğu tarihte tedbir nafakası kendiliğinden ortadan kalkar.
“Ergin olan çocuk lehine ise tedbir nafakasına karar verilmez.”[21] Ergin kişi halen yardıma muhtaç ise (Örn. üniversite eğitim durumu devam ediyorsa) ayrıca ergin kişi tarafından açılacak olan dava ile de yardım nafakasına mahkemece hükmdilebilecektir.
2. YOKSULLUK NAFAKASI
Türk Medeni Kanunu 169. maddesi ile hüküm altına alınmıştır. Buna göre:
“Boşanma yüzünden yoksulluğa düşecek taraf, kusuru daha ağır olmamak koşuluyla geçimi için diğer taraftan mali gücü oranında süresiz olarak nafaka isteyebilir. Nafaka yükümlüsünün kusuru aranmaz.”
AÇIKLAMALAR
Yoksulluk nafakası için 3 koşulun bulunması gerekir. Birincisi talep olması, ikincisi talep eden eşin boşanmaya sebep olan olayda diğer eşten daha ağır kusuru olmaması, üçüncüsü nafaka isteyenin boşanma yüzünden yoksulluğa düşmüş veya düşecek olması gerekir.
Boşanma yüzünden yoksulluğa düşecek olan eş, kusuru daha ağır olmamak koşuluyla diğer taraftan mali gücü oranında herhangi bir süre ile sınırlı olmaksızın yoksulluk nafakası isteyebilecektir.
Bu durumda nafaka yükümlüsünün kusurlu olmaması nafaka verilmesi açısından önem taşımaz. Önemli olan nokta, kusuru daha ağır olan eş lehine nafakaya hükmedilemeyeceğidir. Tarafların kusurlarını birbirine üstün tutmanın mümkün olmadığı durumlarda ise yoksulluk nafakasına karar verilmesi gerekir. Boşanma davası sırasında karar verilinceye kadar davanın her safhasında yazılı veya sözlü olarak yoksulluk nafakası talebinde bulunulabilinecektir.
Dava sırasında istenilen yoksulluk nafakası, boşanmanın feri niteliğinde olduğundan ayrıca harca tabi değildir. Bunun yanında boşanma kararının kesinleşmesinden itibaren 1 yıl içinde de yoksulluk nafakası dava edilebilir.
Yargıtay’ın yerleşik içtihatlarına göre:
“Asgari ücretin altında geliri olan kimse yoksul sayılacaktır.” [22]
“Kendisi yoksul olan eş, yoksulluk nafakası ödemekle yükümlü olmayacaktır.” [23]
Kanun 176. maddede “Tazminat ve Nafakanın Ödenme Biçimi” hususunu düzenlemiştir. Buna göre:
“Maddi tazminat ve yoksulluk nafakasının toptan veya durumun gereklerine göre irat biçiminde ödenmesine karar verilebilir.
Manevi tazminatın irat biçiminde ödenmesine karar verilemez.
İrat biçiminde ödenmesine karar verilen maddi tazminat veya nafaka, alacaklı tarafın yeniden evlenmesi ya da taraflardan birinin ölümü halinde kendiliğinden kalkar; alacaklı tarafın evlenme olmaksızın fiilen evliymiş gibi yaşaması, yoksulluğunun ortadan kalkması ya da haysiyetsiz hayat sürmesi halinde mahkeme kararıyla kaldırılır.
Tarafların mali durumlarının değişmesi veya hakkaniyetin gerektirdiği hallerde iradın artırılması veya azaltılmasına karar verilebilir.
Hâkim, istem halinde, irat biçiminde ödenmesine karar verilen maddi tazminat veya nafakanın gelecek yıllarda tarafların sosyal ve ekonomik durumlarına göre ne miktarda ödeneceğini karara bağlayabilir.”
İlgili Kanun hükmünde de belirtildiği üzere yoksulluk nafakasının toptan veya durumun gereklerine göre irat biçiminde ödenmesi kararı hâkimin takdirindedir. Taraflar da yapacakları bir sözleşme ile yoksulluk nafakasının toptan veya bir irat biçiminde ödenmesi yollarından birini seçebilirler. Taraflar arasında yapılan bu sözleşmenin geçerlilik kazanıp, hukuki sonuçlar doğurabilmesi için hâkim tarafından tasdik edilmesi gerekmektedir. [24] Ayrıca taraflar arasında açıkça anlaşma sağlanamadıkça nafakanın yabancı para üzerinden ödenmesine karar verilemeyecektir.
Hâkimin, yoksulluk nafakasının toptan ödenmesine karar vermesi halinde, nafakanın ödenmesi ile nafaka alacağı sona erecektir. Toptan olarak nafakaya karar verilmiş ve karara bağlanan miktar alacaklıya ödenmemişse, alacaklının ölümü halinde bu konuda istemde bulunma hakkı mirasçılara geçecektir. [25]
Yoksulluk nafakasının irat biçiminde ödenmesine karar verilmişse, nafaka alacağı kişiye sıkı sıkıya bağlı bir hak olduğundan mirasçılara geçmez. Nafaka alacaklısının ölümü ile anında kendiliğinden sona erer. Mirasçılar bu tarihe kadar tahsil edilmeyen irat varsa yalnız onu isteyebilir, yoksa ölüm tarihinden sonrası için herhangi bir istemde bulunamazlar. [26]
İrat biçiminde ödenmesine karar verilen yoksulluk nafakası, alacaklı tarafın yeniden evlenmesi ya da taraflardan birinin ölümü halinde kendiliğinden kalkar. Alacaklı tarafın evlenme olmaksızın fiilen evliymiş gibi yaşaması, yoksulluğunun ortadan kalkması, nafaka yükümlüsünün ödeme gücünün ortadan kalkması ya da haysiyetsiz hayat sürmesi halinde ise ancak mahkeme kararı ile kaldırılır. Bununla birlikte lehine yoksulluk nafakası hükmedilen kişi, yoksulluk nafakası almakta iken kendisini yoksulluktan kurtaracak düzeyde gelir getiren bir işe girdikten sonra o işten kendi isteği ile çıkması veya kendi isteği dışında çıkarılması durumunda da artık yoksulluk nafakası isteyemeyecektir.
3. İŞTİRAK NAFAKASI
Türk Medeni Kanunu 182 maddesi 2. ve 3. fıkraları ile hüküm altına alınmıştır. Buna göre:
“Velayetin kullanılması kendisine verilmeyen eşin çocuk ile kişisel ilişkisinin düzenlenmesinde, çocuğun özellikle sağlık, eğitim ve ahlak bakımından yararları esas tutulur. Bu eş, çocuğun bakım ve eğitim giderlerine gücü oranında katılmak zorundadır.
Hâkim, istem halinde irat biçiminde ödenmesine karar verilen bu giderlerin gelecek yıllarda tarafların sosyal ve ekonomik durumlarına göre ne miktarda ödeneceğini karara bağlayabilir.”
AÇIKLAMALAR
Çocuğun velayeti kendisine verilmiş olan taraf ona bakmak, onu beslemek ve barındırmakla yükümlüdür. Buna karşılık çocuğun velayeti kendisine verilmeyen taraf, mali gücüne göre ve hâkimin belirleyeceği miktarda, çocuğun bakım ve eğitim giderlerine katılmak zorundadır. Hâkim tarafından belirlenen bu nafakaya “iştirak nafakası” denir. İştirak nafakası, barınma, giyinme, eğitim, sağlık ve ulaşım gibi zaruri giderlerden oluşur.
İştirak nafakası boşanma davasının eki niteliğinde olduğundan dava sırasında her zaman istenebileceği gibi nafaka için talep gerekli olmayıp, hâkim tarafından kendiliğinden de karar verilebilecektir. Bununla birlikte Yargıtay’a göre,
HUMK. 74. Maddesi “Hâkim istekten başkasına ve fazlasına hükmedemez.” uyarınca davacının talebinde bildirdiği miktar aşılamayacaktır.[27]
İştirak nafakasının özelliği gereği nafaka irat biçiminde Türk Lirası üzerinden hükme bağlanır. Taraflar arasında anlaşma olmadıkça yabancı para üzerinden nafakaya karar verilemez.
Yargıtay’a göre, çocuğun gelirinin yeterli olması halinde ana veya baba çocuğu iştirak nafakası vermek zorunda değildir. Çocuğun kendi geliri ihtiyaçlarını karşılayacak ölçüde ise veya çocuk daha ergin olmadan bir gelire kavuşmuş veyahut da çocuk hayatını kazanmaya başlamışsa, iştirak nafakasına karar verilemez. Çalışamayacak durumda olan, malı ve geliri bulunmayan anne veya baba iştirak nafakası ile sorumlu tutulamaz. [28]
Kanun 331. maddede “Durumun Değişmesi” hususunu düzenlemiştir: Buna göre:
“Durumun değişmesi halinde hâkim, istem üzerine nafaka miktarını yeniden belirler veya nafakayı kaldırır.”
Buna göre gerek iştirak gerekse yoksulluk nafakasının artırılması veya azaltılması, ödeme gücü, hayat koşullarının değişmesi nedeniyle hâkim tarafından belirlenen nafaka miktarının belirlenmesi veya nafakanın tamamen kaldırılması mümkündür. Yargıtay’a göre:
“Nafakanın artırılması veya azaltılmasına dair tarafların istemlerinin mahkeme tarafından kabulü halinde bu yeni miktar, dava tarihinden geçerli olmak üzere hükme bağlanacaktır.” [29]
Son olarak, iştirak nafakası boşanma hükmünün kesinleşmesi ile başlar, lehine nafaka bağlanan çocuğun ergin olmasına kadar devam eder. Ayrıca diğer bir sona erme nedeni ise, çocuğun vefatıdır.
B. YARDIM NAFAKASI
AÇIKLAMALAR
Kanun koyucu, Türk Medeni Kanunu 2. Bölümünde “AİLE” yi düzenlemiş. Ve Birinci Ayırımda “NAFAKA YÜKÜMLÜLÜĞÜ” nü hüküm altına almıştır ( TMK 364, 365, 366. Maddeleri ). Bu düzenleme ile aile fertlerinin birbirlerine yardım etmelerini, sadece ahlaki bir yükümlülük olarak kalmasına müsaade etmemiş, bunu hukuki bir yükümlülük haline getirmiştir.
Kural olarak, anne ve babanın çocuğa karşı olan borcu çocuğun ergin olmasına kadar devam eder ve çocuğun ergin olması ile sona erer. Ergin olan çocuk kanundaki şartlar varsa, artık yardım nafakası talep edebilecektir.
“Yardım nafakası talebi, kanuni bir hakkın kullanımı niteliğinde olup, aleyhine dava açılan kişi tarafından manevi tazminat istemine konu edilemeyecektir.” [30]
Yardım nafakası, sadece çekirdek aile içerisinde değil üstsoy, altsoy ile kardeşler için de karşılılık esasına dayanabilir. Bununla birlikte nafaka isteminde bulunma hakkına sahip olan kimseye, resmi veya kamuya yararlı bir kurumda bakılmakta ise, bu kurum veya bu kurumun bağlı olduğu idare, nafaka yükümlüsü olan kimseden yardım nafakası isteminde bulunabilir. Yardım nafakası için 2 koşulun bulunması gerekmektedir.
Birincisi, istemde bulunulması, ikincisi, yoksulluk hali ki burada kişinin yoksul olmasının yanında yardım almadığı takdirde yoksulluğa düşecek olması hali de dikkate alınacaktır. Bu halin, gerçek ve samimi olması gerekir. Örneğin kişi devam zorunluluğu olmayan bir okulda okuduğu takdirde pekâlâ çalışarak geçimini sağlayabilecektir, böylesi bir durumda yardım nafakasının hakiki olduğu söylenemez.
Mahkeme tarafından karara bağlanan yardım nafakasının başlangıcı, nafakaya ilişkin kararın verildiği tarih değil, nafaka davasının açıldığı tarihtir. Aynı şekilde, nafakanın artırılması veya azaltılması halinde de nafakanın başlangıç anı, arttırma veya azaltma istemleri doğrultusunda davanın açıldığı tarihtir.[31]
Kanunda Yardım Nafakasının eda biçimi ve zamanı hükme bağlanmamış olup, Yargıtay’ın yerleşik kararlarına göre nafaka gerekli koşulların gerçekleşmesi halinde aylık belli bir miktar paranın davalılardan alınarak davacıya verilmesi şeklinde olacak, toptan ödeme mümkün olmayacaktır. [32]
Son olarak Yardım Nafakası, alacaklının ya da borçlunun ölümü ile kendiliğinden sona erecektir. Yardım nafakası almakta olan şahsın evlenmesi halinde de yardım nafakası sona erer. Nafaka alacaklısının herhangi bir şekilde yoksulluğu sona erer veya kendisi çalışabilecek duruma gelirse yine yardım nafakası sona erecektir. Mahkeme tarafından evlatlık ilişkisinin butlan veya iptaline karar verilmesi halinde, bu kararın kesinleştiği tarihten itibaren evlatlık bağlılığının istikbale ait bütün hükümleri sona erecektir. Bu hususta ayrıca bir mahkeme hükmüne gerek olmaksızın kararın icra dairesine ibrazı yeterli olacaktır. [33]
MADDİ VE MANEVİ TAZMİNAT
Türk Medeni Kanunu 174. maddesi ile hüküm altına alınmıştır. Buna göre:
“Mevcut veya beklenen menfaatleri boşanma yüzünden zedelenen kusursuz veya daha az kusurlu taraf, kusurlu taraftan uygun bir maddi tazminat isteyebilir.
Boşanmaya sebep olan olaylar yüzünden kişilik hakkı saldırıya uğrayan taraf, kusurlu olan diğer taraftan manevi tazminat olarak uygun miktarda bir para ödenmesini isteyebilir.”
AÇIKLAMALAR
Maddi ve manevi tazminat talepleri boşanma davası içerisinde ileri sürülebileceği gibi boşanma kararının kesinleşmesinden sonra bir yıl içinde harç verilmek suretiyle de ileri sürülebileceklerdir. Bununla birlikte tazminat hakkından feragat eden eş, gerek aynı gerekse ayrı bir dava da tazminat talebinde bulunamayacaktır. Boşanmadan sonra açılacak nafaka davalarında ( MK. Md 177 ) ve mal rejimin tavsiyesi ( MK. Md. 214 ) davalarında yetkiyi özel olarak düzenleyen kanun koyucu, maddi ve manevi tazminat davaları için özel bir yetki hükmü vazetmemiştir. Bu nedenle yetki hususunda genel usul hükümlerine ( HUMK. md. 9 ) başvurmak gerekir.[34]
MADDİ TAZMİNATA İLİŞKİN AÇIKLAMALAR
Maddi tazminat boşanmanın fer’i niteliğinde olmasına rağmen “hâkimin taleple bağlılık ilkesi” gereği boşanmaya temel alınan vakıalarda kusurun tümünün davalıda bulunması ve davacı lehine maddi tazminat koşullarının gerçekleşmesi halinde bile, davacının talebi yoksa hâkim maddi tazminata hükmedemeyecektir.
Bununla birlikte usul hukuku gereği talebin açık ve belirgin olması gerekmektedir. Miktarın hiç belirtilmemesi veya maddi ve manevi tazminat istekleri için tek bir rakam gösterilmesi halinde hâkim, aydınlatma görevinin ( HUMK. Md 75/2) gereği bu hususları talep sahibine açıklattıracaktır.
Ayrıca maddi tazminat talebinde bulunulabilinmesi için önceki Medeni Kanundaki düzenlemeden farklı olarak kusursuz olma şartı kaldırılmıştır. Buna göre, davacı eşin maddi tazminata hak kazanabilmesi için boşanmaya yol açan olaylarda ya tamamen kusursuz ya da kusuru var ise bunun davalı kusurundan az olması şarttır.
“Eşlerin eşit kusurlu olmaları halinde kanunda belirtilen diğer koşullar olmak kaydıyla yoksulluk nafakası istenebilirken, maddi tazminat istemi söz konusu olmayacaktır.” [35]
Ayrıca eşin talepte bulunması için maddede de belirtildiği üzere beklenen yahut mevcut menfaatlerin zarara uğraması gerekmektedir. Beklenen menfaatten kasıt, evlilik birliğinin devam etmesi halinde büyük olasılıkla doğacak olan maddi menfaatlerden, boşanma nedeniyle yoksun kalınmasıdır.
Maddi tazminatın irat biçiminde ödenmesine karar verilmesi halinde, alacaklı tarafın yeniden evlenmesi ve taraflardan birinin ölümü ile tazminat kendiliğinden kalkacaktır. Alacaklı tarafın evlenme olmaksızın fiilen birlikte yaşaması, alacaklının haysiyetsiz hayat sürmesi halinde ise tazminatın mahkeme kararı ile kaldırılmasına karar verilecektir.
MANEVİ TAZMİNATA İLİŞKİN AÇIKLAMALAR
Tarafların talepleri olmadıkça hâkim maddi tazminatta olduğu gibi manevi tazminata da re’sen hükmedemeyecektir. Talebin şekli, süresi ve harç bakımında manevi tazminat istemleri maddi tazminat istemlerinde olduğu gibidir. Manevi tazminat miktarı belirlenirken hâkim hakkaniyet ilkesine göre fiilin ağırlığı ile neticesini birlikte değerlendirecektir. Yargıtay’ın yerleşik içtihatlarına göre:
“Manevi tazminat isteyebilmek için her şeyden önce boşanmaya sebep olan olaylarda kişilik hakları zedelenmiş olmalıdır. Kişinin yaşamı, sağlığı, onuru, saygınlık ve özgürlük kişilik hakları zedelenmiş sayılır. Diğer eşin, kusurlu olması gerekir.” [36]
“Manevi tazminat irat olarak istenemez. Toplu olarak istenir. Manevi tazminat istemi ile birlikte faiz isteminin de söz konusu olması halinde, boşanma kararının kesinleştiği tarihten faize karar verilir.”[37]
VELAYET
A. VELAYETİN DÜZENLENMESİ
Türk Medeni Kanunu 182 maddesi 1. fıkrası ile hüküm altına alınmıştır. Buna göre:
“Mahkeme boşanma veya ayrılığa karar verirken, olanak bulundukça ana ve babayı dinledikten ve çocuk vesayet altında ise vasinin ve vesayet makamının düşüncesini aldıktan sonra, ana ve babanın haklarını ve çocuk ile olan kişisel ilişkilerini düzenler.”
Ayrıca Türk Medeni Kanunu Altıncı Ayırımında “Velayet” kapsamlı olarak düzenlenmiştir.
AÇIKLAMALAR
Öğretide yapılan tanıma göre velayet: “Ana ve/ya babanın korunmayı gereksinen küçük ya da kısıtlı, evlilik içi ya da evlilik dışı çocuklarına bakımına, gereksinimlerinin karşılanmasına, çıkarlarının korunmasına, onların mallarının yönetilip değerlendirilmesine ve çocukların temsiline ilişkin hakların ve yükümlülüklerin toplamıdır.” [38] Medeni Hukuk sistemimize göre çocuk ergin oluncaya veya ergin kılınıncaya kadar ana ve babasının vesayeti altındadır. Yasal sebep olmadıkça velayet ana ve babadan alınamaz ve ergin olan çocuk için velayet düzenlenmeyecektir ( MK. md 335/1 ).
Çocuğun kişi varlığının korunması ( MK. md. 339, 340, 341 ), çocuk mallarının korunması ( MK. md. 352 – 363 ), çocuğun teslim edilmesi ( MK. md. 342 ) velayetin kapsamındadır.
Hâkim, velayete ilişkin karar verirken, öncelikli olarak çocuğun yüksek çıkarını gözetecektir. Bu hususta Türk Medeni Kanunu’ndaki düzenlemelerin yanında Milletlerarası Sözleşmeler’ den “Çocuk Haklarına Dair Sözleşme, Avrupa Çocuk Haklarına Dair Sözleşme, Küçüklerin Korunmasına Dair Sözleşme ve Çocukların Velayetine Dair Sözleşme” ler de büyük önem taşımaktadır. Velayetin en üst özelliği, insana özellikle çocuğa, çocuk dünyasına, eğitimine, bakım ve gözetimine yönelik olmasıdır, velayetin bütün ağırlığı bu noktada toplanır.[39]
Bu bağlamda, çocuğun yaşı, gelişim durumu, öğrenim durumu ve gereksinimlerine göre anne babadan hangisinin yanında kalmasının daha uygun olacağı; çocuğun boşanma öncesinde ve dava evresinde hangi ebeveyn ile daha tatminkâr duygusal ilişki içinde olduğu; sosyal, ekonomik durumları ve eğitim düzeyleri itibariyle ana babadan hangisinin çocuk yetiştirme konusunda daha yeterli performansa sahip olduğu; velayetin verileceği ana veya babanın yaşadığı sosyal çevrenin, çocuğun ruhsal, bilişsel ve ahlaki gelişimine zarar verecek unsurları taşıyıp taşımadığı, hususlarında gerekli araştırmaları yapacak ve taraflarca sunulacak ve re’sen getirtilecek tüm delilleri toplayarak uzman görüş ve raporlarından yararlanmak suretiyle karar verecektir.
Velayet konusunda hâkim, tarafların iddia ve savunmaları ile bağlı olmayıp re’sen çocuk için en yararlı ve iyi olanı yapmak zorundadır. 1982 Anayasası’nın 41 ve Medeni Kanunun 346, 347, 348 ve 404 maddelerinde yer alan kurallarda açıklandığı üzere çocukların korunması kamu düzenine ilişkin olup, boşanma ve ayrılık vukuunda hâkim müşterek çocukların velayet haklarının kullanılması biçimi ile çocuklarla, ana babanın şahsi ilişkilerine dair gerekli düzenlemeleri, boşanma kararının bir sonucu olarak ve görevi gereği re’sen gözetmek zorundadır. [40]
Yargıtay’ın yerleşik içtihatlarına göre:
“Velayete ilişkin kararlar kamu düzeni ile ilgili olduğundan, tarafların veya çocuğun yaşamlarında meydana gelen önemli değişikliklere göre zaman içinde, farklı çözüm tarzlarına bağlanabilecektir. Bu nedenle; ‘velayet ile ilgili mahkeme kararları’ kesin hüküm teşkil etmez.” [41],
“Velayeti anne ve babası tarafından istenmeyen zekâ özürlü çocuğun koruma altına alınması gerekir.” [42],
“Çocuğun ana sevgi ve şefkatine gereksinim duyduğu bir yaşta velayetin anaya verilmesinde bir sakınca görülmüyorsa, velayet kural olarak anada bırakılmalıdır.” [43]
“Velayet hakkı kendisine verilen eş ölünce, velayet hakkı kendiliğinden sağ kalan eşe geçmez. Bu konuda yeniden karar alınması gerekir.”, [44]
“Küçük kardeşlerin birbirlerinden ayrılmaları onları ruhsal yönden etkileyeceği gibi küçükler anne bakım ve şefkatine muhtaç olduklarından velayet haklarının anneye verilmesi gerekir.” [45]
B. KİŞİSEL İLİŞKİNİN DÜZENLENMESİ
Türk Medeni Kanunu 323. maddesi ile hüküm altına alınmıştır. Buna göre:
“Ana ve babadan her biri, velayeti altında bulunmayan veya kendisine bırakılmayan çocuk ile uygun kişisel ilişki kurulmasını isteme hakkına sahiptir.”
Kanun koyucunun belirttiği bu hakkın kullanımı Türk Medeni Kanunu 182. maddesi ile düzenlenmiştir. Buna göre:
“Mahkeme boşanma veya ayrılığa karar verirken, olanak bulundukça ana ve babayı dinledikten ve çocuk vesayet altında ise vasinin ve vesayet makamının düşüncesini aldıktan sonra, ana ve babanın haklarını ve çocuk ile olan kişisel ilişkilerini düzenler.”
AÇIKLAMALAR
Hâkim kişisel ilişkiyi düzenlerken çocuğun özellikle sağlık, eğitim ve ahlak bakımından yararlarını, tarafların yerleşim yerlerinin birbirine uzaklığını, ziyaretlerin olması gereken süre ve periyodunu göz önünde bulundurmalıdır.[46] Yargıtay’ın yerleşik içtihatlarına göre:
“Kişisel ilişki amacına uygun, analık, babalık duygularını tatmin eder şekilde düzenlenmelidir.”, [47]
“Kişisel ilişki tayin edilirken, bu ilişkinin başlangıç ve bitiş saatleri gösterilmeli, infazda tereddüt yaratmayacak nitelikte hüküm tesis edilmelidir.”, [48]
“Kişisel ilişki kurulmasına ilişkin olarak yapılacak giderleri kişisel ilişki kurmak isteyen taraf karşılar. Bu giderler karşı tarafa yüklenemez.”, [49]
“İcra müdürü veya polis gözetiminde kişisel ilişki kurulmasına karar verilmez.”[50]
MAL REJİMLERİ
- EDİNİLMİŞ MALLARA KATILMA REJİMİ
- MAL AYRILIĞI REJİMİ
- PAYLAŞMALI MAL AYRILIĞI REJİMİ
- MAL ORTAKLIĞI REJİMİ
Türk Medeni Kanunu 6. kısmında “Mal Rejiminin Tasfiyesi” düzenlemiş olup, 179. maddesinde “Boşanma Halinde Mal Rejimin Tavsiyesi” hüküm altına alınmıştır.Buna göre:
“Mal rejiminin tasfiyesinde eşlerin bağlı olduğu rejime ilişkin hükümler uygulanır.”
Ayrıca Türk Medeni Kanunu Dördüncü Bölümü’nde “Eşler Arasındaki Mal Rejimi” kapsamlı olarak düzenlenmiştir.
AÇIKLAMALAR
Mal rejimi; eşlerin evlenmeden önce ve evlenmeden sonra edindikleri mallarda mülkiyet, tasarruf ve yönetim hakları ile boşanma (veya ölüm) halinde bunların nasıl paylaşılacağı hususlarını düzenleyen normlar bütününü deyimlemektedir.[51] Türk Medeni Kanunu’nun yürürlüğe giriş tarihi olan 01.01.2002 tarihinden önce evlenmiş olan eşler arasında bu tarihe kadar tabi oldukları mal rejimi devam eder.
Eşler Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren bir yıl içinde başka bir mal rejimini seçmedikleri takdirde bu tarihten geçerli olmak yasal mal rejimini seçmiş sayılırlar. TMK’ nun yürürlüğe girmesinden önce açılmış olan boşanma veya iptal davaları sonuçlanıncaya kadar eşler arasında tabii oldukları mal rejimi devam eder.
Dava boşanma veya iptal kararıyla sonuçlanırsa, bu mal rejiminin sona ermesine ilişkin hükümler uygulanır. Davanın retle sonuçlanması halinde eşler, kararın kesinleşmesini izleyen bir yıl içinde başka bir mal rejimi seçmedikleri takdirde, Kanunun yürürlük tarihinden geçerli olmak üzere yasal mal rejimini seçmiş sayılırlar. Eşler bir yıllık süre içerisinde mal rejimi sözleşmesiyle yasal mal rejiminin evlenme tarihinden geçerli olacağını kabul edebilirler. [52]
Türk Medeni Kanunu 202. maddesinde “Yasal Mal Rejimi”ni düzenlemiştir. Yasal Mal rejimi olarak edinilmiş mallara katılma rejimi kabul edilmiş olup, akdi mal rejimi olarak mal ayrılığı, paylaşmalı mal ayrılığı, mal ortaklığı rejimlerini öngörmüştür.
Türk Medeni Kanunu 203. maddesinde “Mal Rejimi Sözleşmesi”ni düzenlemiştir. Buna göre:
“Mal rejimi sözleşmesi, evlenmeden önce veya sonra yapılabilir. Taraflar, istedikleri mal rejimini ancak kanunda yazılı sınırlar içinde seçebilir, kaldırabilir veya değiştirebilirler.”
Yasal mal rejimi edinilmiş mallara katılma rejimi olmakla beraber, sözleşme serbestîsi ana kuralı gereğince eşler her zaman notere giderek düzenleme veya onaylama şeklinde yeni bir mal rejimi sözleşmesiyle akdi mal rejimlerinden birini de seçebileceklerdir. Ancak seçecekleri mal rejimlerinden sadece mal ortaklığı rejiminde önceki malları da evlenmenin başından itibaren ortaklık malı sayılabileceklerdir. [53]
Mal rejimi sözleşmesi ancak ayırt etme gücüne sahip olanlar tarafından yapılabileceklerdir. Sözleşme, noterde düzenleme veya onaylama şeklinde yapılabileceği gibi taraflar evlenme başvurusu sırasında hangi mal rejimini seçtikleri yazılı olarak bildirme imkânına da sahiptirler. Mal rejimi sözleşmesinin taraflarca ve gerektiğinde yasal temsilcilerince bizzat imzalanması zorunludur. Eşler mal rejimi sözleşmesi yapmadıkları takdirde, tasfiye anında uygulanacak mal rejimi yasal mal rejimi olan edinilmiş mallara katılma rejimidir. Eşler her zaman yeni bir mal rejimi sözleşmesiyle önceki veya başka bir mal rejimini kabul edebilirler ( TMK md. 208).
A. EDİNİLMİŞ MALLARA KATILMA REJİMİ
Türk Medeni Kanunu 4. bölüm, 2. ayırımı, 218 – 241. maddelerinde “Edinilmiş Mallara Katılma” rejimini ayrıntılarıyla düzenlemiştir.
AÇIKLAMALAR
Edinilmiş mal, her eşin bu mal rejiminin devamı süresince karşılığını vererek elde ettiği, ivazlı mal varlığı değerleridir. ( TMK 219., 220. maddeleri ). Edinilmiş mallara katılma rejiminde eşlerden her biri kendi borçlarından dolayı üçüncü kişilere karşı bütün mal varlığı ile sorumludur.
Edinilmiş mallara katılma rejimi eşlerin evlenmesi halinde, mal rejimi sözleşmesiyle başka bir mal rejimini seçmedikleri takdirde yasal mal rejimi olarak evlenme tarihinden itibaren başlar.
Eşlerin akdi mal rejimlerinden, sözleşme ile edinilmiş mallara katılma rejimine geçişleri halinde, ilgili sözleşme tarihinden itibaren başlar.
Eşlerin sözleşme ile seçimlik akdi rejiminden vazgeçmelerine rağmen yeni bir seçimlik rejimle ilgili sözleşme yapmamaları halinde, akdi rejimden vazgeçme ile ilgili sözleşme tarihinden itibaren başlar.
Mal ayrılığına geçişi gerektiren sebebin ortadan kalkması halinde eşlerden birinin istemi halinde hâkim tarafından eski mal rejimi olan edinilmiş mallara katılma rejimine dönülmesine karar verilmesi halinde bu kararın verilme tarihinden itibaren edinilmiş mallara katılma rejimi başlayacaktır ( TMK md. 208 ).
B. MAL AYRILIĞI REJİMİ
Türk Medeni Kanunu 4. bölüm, 3. ayırımı, 242,243. maddelerinde “Mal Ayrılığı” rejimi düzenlemiştir.
AÇIKLAMALAR
Eski Medeni Kanun sisteminde yasal mal rejimi, yeni Medeni Kanun’da ise seçimlik mal rejimi olarak düzenlenmiştir. Buna göre eşlerden her biri, yasal sınırlar içerisinde kendi mal varlığı üzerinde yönetim, yararlanma ve tasarruf hakkına sahiptir. Eşlerden her biri, kendi borçlarından bütün mal varlığıyla sorumludur. Evlilik birliği sona erdiğinde eşler arasında herhangi bir paylaşımın yapılması söz konusu değildir.
C. PAYLAŞMALI MAL AYRILIĞI REJİMİ
Türk Medeni Kanunu 4. bölüm, 4. ayırımı, 244 – 255. maddelerinde “Paylaşmalı Mal Ayrılığı” rejimi ayrıntılarıyla düzenlemiştir.
AÇIKLAMALAR
TMK 244. maddesiyle hüküm altına alındığı üzere
“Eşlerden her biri yasal sınırlar içinde kendi mal varlığı üzerinde yönetim, yararlanma ve tasarruf hakkına sahiptir.”
Paylaşmalı mal ayrılığı ilke olarak mal ayrılığı temeline dayanmaktadır. Paylaşmalı mal ayrılığı rejimi, eşlerden birinin ölümü, başka bir mal rejiminin kabulü, mahkemece evliliğin iptaline, boşanmaya veya mal ayrılığına geçilmesine kara verilmesi hallerinde sona erecektir.
Bu rejimin kurulmasından sonra eşlerden biri tarafından edinilip de ailenin ortak kullanım ve yararlanmasına özgülenmiş olan mallar ile ailenin geleceğini güvence altına alma amacıyla yapılan yatırımlar ve bunların yerine geçen değerler mal rejiminin sona ermesi halinde eşler arasında eşit olarak paylaşılacaktır. [54]
Tasfiye aşamasında öncelikle her eş diğer eşte bulunan mallarının geri alır. Eşlerin / Tarafların paylı mülkiyetindeki bir malın eşlerden biri tarafından talep edilmesi halinde bu eşin, malın kendisine özgülenmesinde üstün yararı olduğunu ispat etmesi ve söz konusu malın ödeme günündeki karşılığının diğer eşe ödenmesine bağlıdır.
Eşlerden biri diğerine ait olup paylaştırma dışı kalan bir malın edinilmesine, iyileştirilmesine veya korunmasına hiç ya da uygun bir karşılık almaksızın katkıda bulunmuşsa mal rejiminin sona ermesi halinde katkısı oranında hakkaniyete uygun bir bedel ödenmesini isteyebilecektir. Aynı istem paylaştırma dışı malın yerine geçen değerler içinde geçerlidir ( TMK md. 249 ).
TMK. 245. maddesiyle hüküm altına alındığı üzere “Belirli bir malın eşlerden birine ait olduğunu iddia eden kimse, iddiasını ispat etmekle yükümlüdür.” Bununla birlikte TMK. 245. maddesine göre “Eşlerden hangisine ait olduğu ispat edilemeyen mallar onların paylı mülkiyetinde sayılır.”
Eşler aile konutunda kalma ve ev eşyasını kullanma hususunda anlaşabilirler. Anlaştıkları takdirde aile konutunda kalma hakkını elde eden eş, bu hakkın tapu kütüğüne şerh edilmesini isteyebilecektir. Anlaşamadıkları takdirde, hâkim, olayın özelliklerini, eşlerin ekonomik ve sosyal durumlarını, varsa çocukların menfaatlerini göz önünde bulundurarak, bu hakka hangi eşin sahip olacağına boşanma veya iptal kararı ile birlikte re’sen karar verecektir.
Burada şerh sahibi eşin ayrıca bir talepte bulunmasına gerek yoktur. Hâkim şerh kararını re’sen tesis ederek ilgili Tapu Sicil Müdürlüğü’ne bildirecektir. Bu konuda ayrıca, ilgili eşin konutta kalma ve ev eşyasını kullanma süresini de belirtmek gerekecektir ( TMK md. 245/1–2 ).
D. MAL ORTAKLIĞI REJİMİ
Kanun koyucu, Türk Medeni Kanunu 4. bölüm, 5. ayırımı, 256 – 281. maddelerinde “Mal Ortaklığı” rejimi ayrıntılarıyla düzenlenmiştir.
AÇIKLAMALAR
Mal ortaklığı rejimi kanunda yazılı sınırlar içinde seçilebilecek, değiştirilebilecek veya kaldırılabilinecektir. Bu rejim kendi içinde genel mal ortaklığı ve sınırlı mal ortaklığı, başka mal ortaklıkları olarak üçe ayrılmaktadır. Genel mal ortaklığı, eşlerin yasa gereğince kişisel mal sayılanlar dışındaki malları ile gelirleri ortaklık mallarını oluşturmaktadır ( TMK. md. 257/1 ). Ortaklık malları üzerinde geçerli olan, elbirliği mülkiyetidir ( TMK. md. 257/2 ).
Bu nedenle hiçbir eş, ortaklık payı üzerinde tek başına tasarruf hakkına sahip değildir ( TMK. md. 257/3 ). Sınırlı mal ortaklığı, edinilmiş mallardan oluşan bir ortaklığı ifade etmektedir ( TMK. md. 258/1 ). Buradaki “edinilmiş mallardan” maksat, evlilikten itibaren değil, sözleşmenin kurulmasından itibaren edinilmiş mallardır. Diğer mal ortaklıklarında ise eşler kanun koyucunun tanıdığı hakla birlikte belirli mal varlığı değerlerini veya türlerini ortaklık dışında tutabilirler ( TMK. md. 259/1 ).
Bir malın kişisel mal mı yoksa ortaklık malı mı olduğu konusunda çekişme olması halinde ispat yükü, çekişmeli malın kişisel mal olduğunu iddia eden eş veyahut üçüncü kişiye ait olacaktır. Bir eşin kişisel malı olduğu ispatlanmadıkça tüm malvarlığı değerleri ortaklık malı sayılacaktır.
Evliliğin boşanma veya iptal sebebiyle sona ermesi halinde mal ortaklığı rejimi dava tarihinden geçerli olmak üzere sona erer ( TMK. md. 271/2). Kişisel mal ile ortaklık malları ayrıldıktan sonra her eş kendi kişisel malı sayılacak olanları ortaklık mallarından geri alır ( TMK. md. 277/1 ). Böylece, geri kalan ortaklık malları eşler arasında yarı yarıya paylaştırılır ( TMK. md. 277/2 ).
Aile Hukuku Hakkında Sıkça Sorulan Sorular
Aile Hukuku, aile ilişkileriyle ilgili yasal düzenlemeleri düzenleyen ve düzenleyen hukuk dalıdır. Bu hukuk dalı, evlilik, boşanma, velayet, nafaka, mal rejimi, miras, evlatlık içeriği gibi konuları kapsar. Aile Hukuku, aile büyümesini ve sorumluluklarını belirlerken, aynı zamanda aile içi muhafazasını, koruma ve çözümlenmesi için hukuki çerçevesini sunar.
Aile Hukuku, ülke hükümetini ve her ülkenin kendi gruplarını ve düzenlemelerini bulur. Aile Hukuku’nda yer alan konuları, evlilik, boşanma, miras gibi ailevi ilişkilere ilişkin normlarına uygun bir şekilde ele alınmıştır. Bu hukuk dalı, aile içi yapıların hareketlerine yardımcı olmak amaçlı mahkemelerde de ele geçirilebilir.
Aile Hukuku’nun temel amaçları arasında aile çocuklarını korumak, yavruların çıkarlarını gözetmek, aile içi ilişkileri düzenlemek ve adaleti sağlamak yer alır. Bu nedenle, toplum evliliği, boşanma, velayet gibi hassas hususlar adil ve kalıcı bir yaklaşım sağlamayı hedefler.
Aile hukuku hangi hukuk dalına girer?
Aile Hukuku, özel olarak bir dalıdır. Özel hukuk, bireyler arasındaki ilişkiler ve hakları düzenleyen hukuku ifade eder. Aile Hukuku da bu sorumluluklar, aile üyeleri arasındaki ilişkiler, hak ve sorumluluklar düzenleyen ve ailevi konuları kapsayan bir özel hukuk dalıdır. Diğer özel hukuk alanları gibi, Aile Hukuku da devlet ülkelerinin hükümlerini ve her ülkedeki kendi kullanımları ve düzenlemeleri bu alanda geçerlidir.
Boşanma avukatı, boşanma süreci müvekkillerine hukuki danışmanlık ve temsil hizmetleri sunan bir avukattır. Boşanma süreci oldukça duygusal ve hukuksal olarak karmaşık olabilir, bu nedenle boşanma avukatlarının müvekkillerine profesyonel yardım sunulması önemlidir. İşte bir boşanma avukatının sahip olması gereken bazı özellikler:
Hukuki Bilgi ve Deneyim: Boşanma avukatı, boşanma hukukuyla ilgili kapsamlı etkiler ve deneyime sahip olmalıdır. Boşanma davaları, mal paylaşımı, velayet, nafaka gibi konular birbirini takip ediyor. Avukatın bu alanlardaki uzmanları, müvekkilin kullanımını en iyi şekilde savunmasına yardımcı olur.
İletişim Yeteneği: Boşanma avukatı, müvekkilleriyle etkili iletişim kurabilmelidir. Hem hukuki terminolojiyi anlaşılır bir şekilde açıklamalı hem de müvekkilin duygusal isteklerini anlamak için empati göstermelidir.
Müzakere Yeteneği: Bir boşanma davası genellikle mahkemeye gitmeden önce müzakere yoluyla çözülebilir. Boşanma avukatı, müvekkilin çıkarlarını en iyi şekilde savunarak müzakereleri yönetebilmeli ve müvekkilin en iyi sonucu elde etmeye yardımcı olmalıdır.
Dikkat ve Detay Odaklılık: Boşanma davaları genellikle belge yoğun ve ayrıntılı olabilir. Avukatın belgelerini inceleme ve gerekli hukuki değerlendirmeleri takip etmesi önemlidir.
Hukuki Etik: Boşanma avukatı, etik kurallara uygun davranmalı ve müvekkilin çıkarlarını korurken ahlaki yasal ve gereğine bağlı kalmalıdır.
Sorun Çözme Yeteneği: Boşanma sürecini sona erdirme özelliklerini içerir. Avukatın zorluklarını analiz etme ve çizme kullanımı, müvekkilin hukuki kullanımına yardımcı olabilir.
Mahkeme Deneyimi: Eğer bir boşanma davası mahkemeye taşınırsa, avukatın mahkeme deneyimi ve yargılaması önemlidir. Mahkemede etkili bir şekilde temsil etmek için gerekli hazırlığı yapabilmelidir.
Her ülkedeki boşanma hukukunu benimsemek, bu nedenle bir boşanma avukatının sahip olması gereken özelliklerin ülkesine göre değişir. Ayrıca, bir boşanma avukatı hesabında, uygun maliyetlerde ve iyi iletişimde olduğu gibi, gözetleme de incelemeleri önemlidir.
Boşanmada hangi mallar paylaşılmaz?
İlk olarak eşlerin evlilik öncesi malları, paylaşıma dahil değildir. Ayrıca kişisel mallar kapsamına giren diğer mallar da paylaşıma dahil edilmez. Kişisel malları ise şu şekilde sıralamak mümkündür; Tarafların farklı kişilerden alacağı manevi tazminat boşanmada hangi mallar paylaşılmaz sorusunun cevaplarından biridir.
Eşler birbirinden habersiz mal satabilir mi?
Eşlerin birbirinden habersiz mal satması, genellikle evlilik birliği içinde ortaklaşa sahip oldukları malları veya malın bulunduğu bir yere ilişkin bir durumdur. Bu konuda, ülkenin yasalarına ve uygulamalarına göre tanımlayabilecek bazı temel kavramları anlamak önemlidir.
Çoğu ülkede evlilik birliği içinde edinilen mal varlığı, ortak görevliler veya ayrı yönetici olarak okunur. Ortak görevliler durumunda, eşler evlilikleri hükümlerini edindikleri mallara birlikte sahip olurlar ve bu egemenlik satışları veya devri için genellikle diğer eşin rızası gereklidir. Ayrılık sahipleri durumunda ise her eş kendi adına edindiği ülkelerin sahibidir ve bu tür malları kendi takdirine bağlı olarak satma yetkisine sahiptir.
Ancak bazı belgeler, bir eşin diğer eşin rızası olmadan mal satması veya devretmesi hukuken geçersiz sayılabilir. Özellikle evlilik birliğinin korunması ve eşlerin çıkarlarının korunması amacıyla böyle bir düzenleme yapılabilir.
Bu nedenle, eşlerin birbirinden habersiz mal satma durumu ülkedeki aile hukuku ve mal rejimi düzenlemelerine bağlı olarak değişir. Eğer böyle bir durumla karşılaşıyorsanız veya bu konuda daha fazla bilgi almak istiyorsanız, yerel hukuk uzmanına davranmanızı tavsiye ederiz.
Ev satarken eşin rızası gerekir mi?
Ev satışı konusunda eşin rızası, evlilik birliği içinde edinilen kötü yönetimin düzenleyicilerine ve ülkedeki aile hukuku düzenlemelerine bağlı olarak düzenler. Genel olarak, evlilik birliğinde ortak yöneticiler veya ayrı yöneticiler olup olmadığına dair, hangi mal çözümlerinin yönetimine ve ülkenin yasalarına göre yolcuları görebilir.
Ortak Mülkiyet Rejimi: Ortak yönetimlerde eşler, evlilik kuralları edindikleri mallara birlikte sahip olurlar. Bu durumda, evin satışı veya devri için genellikle her iki eşin de rızası muhtemeldir. Ancak bu da ülkenin yasalarına bağlı olarak tanımlanır. Bazı genel bir eş, diğer eşin rızasını içerdiği da malın satışını gerçekleştirebilir.
Ayrı Mülkiyet Rejimi: Ayrılık idarelerinde ise her eş kendi adına edindiği ülkelerin sahibidir. Bu durumda, bir eş kendi adına satın aldığı bir evi kendi takdirine bağlı olarak satabilir. Diğer eşin rızası genellikle gerekli olmayabilir.
Karışık Mülkiyet Rejimi: Bazı ülkelerdeki karışık yönetim rejimleri bulunabilir. Bu durumda, evlilik birliği içinde edinilen grupların belirli bir oranı ortak idareler altında olabilirken diğer bir kısım ayrı idareciler altında olabilir. Bu durumda da evin satışı için rıza gereklileri rejime ve ülkenin yasalarına bağlı olarak belirlenir.
Eşin rızası gerekip gerekmediği konusunda kesin bir cevap almak için ülkenizin aile hukuku düzenlemelerini ve mal onarımlarını incelemeniz veya bir hukuk uzmanına vermeniz önemlidir. Bu şekilde evlilik birliği içinde edinilen birimlerin satış sürecindeki yasal gereklilikleri daha iyi anlayabilirsiniz.
Boşanmanın en kolay yolu nedir?
Boşanma süreci genellikle duygusal ve hukuksal olarak karmaşık olabilir ve onun durumunu yansıtabilir. En kolay boşanma yolu, çiftler arasında anlaşma sağlanarak hızlı ve sorunsuz bir şekilde sonuçlanabilir. Ancak her durumda böyle bir yaklaşım mümkün olmayabilir.
İşte boşanmanın daha kolay ve uygun olabileceği bazı yönlerden:
Anlaşmalı Boşanma: Eşler, mal paylaşımı, velayet, nafaka gibi uzlaşmaya varabilirler. Anlaşmalı boşanma, daha az hukuki savaşla ve uzun mahkeme işlemleriyle uğraşmadan boşanmalarını sağlayabilir.
Müzakere ve Arabuluculuk: Eşler, bir arabulucu veya boşanma avukatı müzakere edebilir ve anlaşmaya gidebilirler. Arabuluculuk, parçalar arasında uygun bir çözüm bulmaya yardımcı olabilir.
Ayrı Yaşama İzin Verilen Süre: Bazı ülkelerde, ayrı yaşama izni verilen belirli bir süre sonunda boşanma kararında bulunabilirsiniz. Bu süre içinde, çiftlerin duygusal sınırlarını daha rahat ve genel olarak bir karar verme şansı elde etmelerini sağlayabiliriz.
Online Boşanma: Bazı uluslararası online boşanma işlemlerinin çözümü. Bu yöntem, daha hızlı ve daha düşük süreçte bir boşanma seçeneği sunabilir.
Hukuki Danışmanlık ve İşbirliği: Her iki eş, hukuki danışmanlık alarak ve işbirliği yaparak çatışmaları en iyi şekilde çözebilir.
Ancak unutulmaması gereken şey, her durumun kendine özgü olduğu ve bazen boşama işleminin daha karmaşık ve uzun sürebileceğidir. En uygun Yaklaşım, sizin ve malzemelerin tüketimi en iyi uygun olanı belirlemektir. Boşanma süreci boyunca bir hukukçudan danışmanlık almak, haklarınızı korumak ve en iyi şekilde sonuca ulaşmak için önemlidir.
En çok boşanma sebepleri nelerdir?
Boşanma sebepleri, çiftlerin ilişkisini gördükleri birçok faktöre bağlı olarak değişkeni etkileyebilir. Her çiftin durumu benzersizdir ve boşanmanın temel nedenleriyle birbiriyle örtüşebilir. Sonraki bölümlerde, yaygın olarak görülen boşanma nedenlerinden bazılarını bulabilirsiniz:
İletişim Sorunları: İyi iletişim kuramamak, hareketlerin davranışlarını zorlaştırabilir ve çiftler arasında uzaklaşmaya yol açabilir.
Sadakatsızlık: Aldatma, güvenin zedelenmesine ve duygusal yıkıma neden olabilir.
Finansal Sorunlar: Parasal yapılarki yapılar, maddi stres ve zorluklar, çiftler arasındaki gerilimleri göstermektedir.
Aile Baskısı: Ailelerin veya dış incelemelerin müdahalesi, çiftler arasında yönergeler yol açabilir.
Evlilik Öncesi Hazırlık Eksikliği: İyi bir evlilik öncesi hazırlıksız evlenmek, beklentilerin uyuşmamasına ve ortaya çıkmasına neden olabilir.
Cinsel Sorunlar: Cinsel uyumsuzluk veya sorunlar, çiftlerin yakınlığını kazanma.
Evlilikteki Rutinleşme: İlişkinin seyrinin rutinleşmesi, yaşlanmanın sürelerine ve çiftlerin yürümesine uzaklaşmasına neden olabilir.
Farklı Değerler ve İnançlar: Farklı değerler, inançlar veya yaşam tarzları, çiftler arasında üremelere yol açabilir.
Evlilikte duygusal veya duygusal Şiddet: Şiddet, duygusal veya fiziksel olarak zarar veren bir tutumu sürdürmeyi zorlaştırabilir.
Velayet ve Çocuklar: Çocuklar velayeti, çocuklarla ilgili yapılar, boşanma işlemlerini karmaşıklaştırabilir.
Bu liste, boşanma sebeplerinin sadece bir kısmını yansıtmaktadır. Her çiftin durumunu düşürme ve birçok faktör bir araya getirmenin boşa gitmesine yol açabilir. Boşanma süreci, profesyonel yardım alarak duygusal ve hukuksal olarak en iyi şekilde yönlendirilmek önemlidir.
Eşlerden biri boşanmak istemiyorsa ne olur?
Boşanma sürecinde, eşlerden biri boşanmak istemiyorsa, süreç daha karmaşık hale gelebilir ve duygusal zorluklar yaşanabilir. Bu durum, çiftin ilişkisine, evliliğin birliğine ve hukuksal ilkelere bağlı olarak değişebilir. İşte bu tür bir ortaya çıkacak bazı senaryolar:
Anlaşmalı Boşanma Zorlaşabilir: Eğer eşlerden biri boşanmak istemiyorsa, anlaşmalı boşanma süreci zorlaşabilir. Çünkü anlaşmalı boşanma, ayrılıkları hem hukuksal hem de duygusal olarak uzlaşması gereken bir şey. Tüm anlaşmaların onaylanması için her iki taraflı da rızası gerekebilir.
Çekişmeli Boşanma Olabilir: Eğer taraflardan biri boşanmayı kabul etmiyorsa, çekişmeli boşanma durumu ortaya çıkıyor. Çekişmeli boşanma süreci, mahkeme kararının gerekebileceği için daha uzun ve yorucu olabilir.
Etkileyici Zorluklar: Boşanma süreci zaten duygusal olarak zor olabilir. Eğer eşlerden biri boşanmak istemiyorsa, duygusal zorluklar artabilir ve tüketilenler arasında yaşanabilir.
Danışmanlık ve Destek: Boşanma süreci profesyonel danışmanlık ve duygusal destek önemlidir. Taraflar, bir terapist veya danışman kullanarak duygusal gerilimleri daha iyi yönetebilirler.
Hukuki Süreç: Boşanma süreci, hukuki ayrılıklar yaşıyor. Eğer bir taraf boşanmak istemiyorsa ve anlaşma sağlanamıyorsa, hukuki süreci yürütme ve mahkeme kararıyla boşanma gerçekleşebilir.
Velayet ve Mali Konular: Eğer çocuklar veya mal yönetimi gibi yapıyorsa, bu durumu boşaltma işlemini daha karmaşık hale getirebilir.
Her durumun benzersizdir ve boşanma sürecini her iki taraflı da duygusal ve hukuksal korumanın korunması önemlidir. Profesyonel hukuk danışmanlığı ve bakım duygusal destek, bu zorlu koşullara daha iyi çözümlere yardımcı olabilir.
Boşanmak için kaç yıl ayrı yaşamak gerekir?
Boşanmak için kaç yıl ayrı yaşaması sırasında, ülke ülkesine ve hatta eyaletten eyalete değişebilen bir hareket. Boşanma için gerekli olan ayrı yaşama süresi, evliliğin birliğinin türü, çiftin yerel kurallara göre tercih edilen mal devletine, insanların varlığına ve diğer faktörlere bağlı olarak da dağılımı.
Bazı ülkeler veya hükümler, boşanma için kesin bir ayrı yaşama süresini belirlemiştir. Günlük, birçok yerde evlilik birliği içinde ayrı yaşama süresi 1 ila 3 yıl arasında değişiyor. Ancak bazı durumlarda veya geride kalması bu süre daha uzun veya daha kısa olabilir.
Diğer tatiller, ayrı yaşama süresi zorunlu olması ve çiftler anlaşmasılı veya çekişmeli bir şekilde boşanabilirler. Bu tür devletlerin ülkenin yasalarına, mal rejime ve diğer hukuki faktörlere bağlı olarak, değişkeni tartışmalıdır.
Bu nedenle, boşanma için ayrı olması gereken yaşama sürelerini kesin olarak belirlemek için yaşadığınız ülkede veya çevrede aile hukuku düzenlemelerini incelemeniz ve gerekirse hukuk uzmanına davranmanız önemlidir.